Van Gölü'nde Sediment Birikim Hızı, Radyoaktif ve Ağır Metal Kirliliğinin Tarihlemesi

Abstract

Akuatik ortamlarda sediment birikim hızı ve tarihleme çalışmaları, insan aktiviteleri ile akuatik ortam arasındaki ilişkinin anlaşılmasında büyük öneme sahiptir. Çalışmada Van Gölü'nün doğusundan seçilen üç sediment korunda denge üstü $^ {210} Pb$ profil dağılımları, C.R.S. modeli ile birlikte kullanılarak sediment birikim hızı ve $^ {210} Pb$ akısı hesaplanmış ve her katmanın tarihlemesi yapılmıştır. $^ {210} Pb$ aktivitesi, $^ {210} P$o'un alfa spektroskopisi ile ölçülen aktivitelerinden elde edilmiştir. Korlardaki ortalama sediment birikim hızları 0,031±0,011, 0,046±0,021 ve 0,077±0,051 g.$cm^ {-2}.y^ {-1}$ olarak bulunmuştur. İnsan aktivitelerinin ve akarsu ile tarımsal alanlardan taşınımın yüksek olduğu kesimde sediment birikim hızlarının çok daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Buna ek olarak, bir fisyon ürünü olan $^ {137} Cs$ izotopunun iki sediment koru boyunca dağılımları incelenmiş ve 1954-1963 yıllarındaki nükleer silah denemeleri sonucunda ve 1986 yılındaki Çernobil kazasında çevreye yayılan $^ {137} Cs$'nin varlığı tespit edilmiştir. $^ {137} Cs$'nin genel dağılımı ise girişin muhtemelen zaman zaman devam ettiğini düşündürmektedir. Ayrıca endüstriyel, kentsel, tarımsal atıklar ve havzanın jeolojisiyle ilişkili olan ağır metal konsantrasyonları (Cd, Cr, Cu, Pb) belirlenmiştir.