Kronotip ve Sosyal Jet-lag'in Nörobilişsel İşlevler Üzerindeki Etkileri

Abstract

Bireylerin günlük aktiviteleri ve uyku-uyanıklık döngülerindeki sirkadiyen ritim tercihlerini yansıtan kronotip, bir ucu aşırı sabahçıl ve bir ucu aşırı akşamcıl olan bir boyutta ele alınabilir. Aşırı sabahçıl ve aşırı akşamcıl kronotipe sahip bireylerin, biriken uyku borcu, toplam uyku süresinin kısalığı ve uykudan yeterince verim alınamaması gibi nedenler yüzünden birçok bedensel ve ruhsal tehlike ile karşı karşıya oldukları bilinmektedir. Uç kronotiplerde, özellikle de uç akşamcıllarda, sosyal ve sirkadiyen saatler arasındaki uyumsuzluk nedeniyle ortaya çıkan sosyal jet-lag etkisinin bu tehlikeleri daha da kötüleştirdiği düşünülmektedir. Son yıllardaki çalışmalar sosyal jet-lag ve kronotipin bilişsel işlevler üzerine birçok olumsuz etki yarattığını saptamıştır. Bu derlemenin amacı, sosyal jet-lag ve kronotipin bilişsel işlevler üzerine olan etkisini gözden geçirmektir.