Sedimentology, Mineralogical-Petrographical Investigation and Diagenesis of Evaporite Containing Germik Formation Around Kurtalan (GB Siirt)

Abstract

Bu doktora tezi kapsamında; Siirt'in güneybatısında, Kurtalan civarında bulunan Oligosen yaşlı Germik Formasyonu evaporitleri çalışılmıştır. Evaporitlerin tuzluluk, sıcaklık, basınç ve biyojenik faaliyetlerin etkisi altındaki diyajenetik evrimi ve paleocoğrafyası aydınlatılmıştır.Bu çalışmada; Germik Formasyonu evaporitlerinde 10 adet ölçülü stratigrafik kesit alınmıştır. Alınan bu kesitlerden amaca yönelik, 215 adet kayaç örneğinin petrografik incekesitleri, 20 adet örneğin XRD, 15 adet örneğin SEM, 20 adet örneğin 34S, 18O ile 13C izotop analizi ve 17 adet örneğin ise element analizleri gerçekleştirilmiştir.Yapılan arazi gözlemleri ve petrografik-mineralojik çalışmalar sonucunda Germik Formasyonu jips üyesi içerisinde; masiv jips, laminalı jips, laminalı-bantlı jips, bantlı jips, yumrulu-breşik jips, yumrulu bantlı jips olmak üzere 6 adet litofasiyes tanımlanmıştır. XRD, SEM ve diğer jeokimyasal analizler sonucunda ise Germik Formasyonu evaporitlerinin, kıyısal sabka-lagün (sığ deniz) ortamında, erken diyajenez (birincil anhidrit ve anhidrit yumrularının oluşumu) ve geç diyajenez (gömülme-yükselme: anhidrit-jips dönüşümü ve bu dönüşüm esnasında serbest kalan sulardan, kalsit, dolomit ve sölestin kristallenmesi ve anhidritin zemin veya yer altı suyu ile temasa geçerek alabastrin, porfiroblast ve satin spar gibi ikincil jipsleri oluşturması) süreçlerinde oluştuğu belirlenmiştir.

Oligocene age Germik Formation evaporites around Kurtalan on the southwest of Siirt are studied in scope of this doctorate thesis. Diagenetic evolution and paleogeography of evaporites are explained under the effects of salinity, heat, pressure and biogenic actions.In this study, 10 metrical stratigraphic sections are taken from Germik Formation evaporites. For this purpose, petrographical thin sections of 215 rock samples, XRD analysis of 20 samples, SEM analysis of 15 samples, 34S, 18O ile 13C isotopic analysis of 20 samples and element analysis of 17 samples are made from these sections.At the end of field observations and petrographic-mineralogic studies, 6 lithofacies are determined in gypsum member of Germik Formation. These lithofacies are massive gypsum, laminated gypsum, laminated-banded gypsum, banded gypsum, nodular-breccia gypsum and nodular-banded gypsum. At the end of XRD, SEM and other geochemical analysis, it is determined that Germik Formation evaporites were formed in coastal sabkha-lagoon (shallow sea) environment, in early diagenesis (primary anhydrite and formation of nodular anhydrite) and late diagenesis processes (burial and exhumation: anhydrite-gypsum transformation and crystallization of calcite, dolomite and celestine from free water during this transformation and formation of secondary gypsum such as alabastrine, porfiroblast and satin-spar as a result of anhydrite?s contact with underground.