Nel Noddings’te ‘ilgi’nin Etik Önemi ve Eğitimdeki Yeri

Abstract

Nel Noddings’in öncüsü durumunda olduğu “ilgi etiği” (care ethics) son dönemlerde, özellikle felsefe ve eğitim alanında tartışılmaya başlanmıştır. Noddings ilgi etiğini, liberalizmin hakim iki ahlak öğretisi olan faydacılık ve Kantçılık ile, bu ahlak öğretileri karşısında farklı bir alternatif yaklaşımla karşımıza çıkan erdem etiğinin karşısında konumlandırır. Noddings’e göre liberalizm; komüniteden, bağımlılık ve ilgi ilişkilerinden bağımsız bir şekilde ele alınan “birey”den hareket ettiği için, birçok sorunumuza ışık tutmaktan uzaktır. Öte yandan liberalizmin önemli eleştirilerini ortaya koyan erdem etiği ise, erdemler tartışması içerisinde çoğulcu birliktelikler üzerinde yeterince durmamaktadır. Erdem etiğinde, özellikle Alasdair MacIntyre gibi filozofların en azından bugün için yeterince dikkat etmediği şey, bizlerin farklı erdemlere öncelik veren farklı geleneklere sahip olabilmemizdir. Bu önemli gerçek nedeniyle, eğitimi ve kamusal yaşamı salt belli türden erdemler üzerine inşa etme isteği kolaylıkla itilaflar doğurabilecektir. Ancak Noddings’e göre “ilgi”, ilgi gösterme” ve “ilgi görme” bu itilafa yol açmayacak bir şekilde, evrensel bir istek olarak her insanın talep ettiği şeydir. Unutmamamız gereken şey, çocukluktan ölüme kadar hepimizin belli ilgi ilişkileri ve bağımlılıklar içerisinde bulunuyor olmamızdır. Noddings ilgiyi eğitimde başta olmak üzere her alanda büyütmenin birbirimizle diyalog kurabilmemize, birbirimizi dinlememize izin vereceğini belirtir. İlişki kurmamız, birbirimizi anlamamız için gerekli bu ilk adım, tüm farklılıklarımıza rağmen dünyanın birçok sorununa duyarlı olmamızı sağlayabilecektir. Tüm bu açıklamalarımız bağlamında, makelede Noddings’in ilgi etiğini, eğitime de dikkat ederek ele almaya çalışacağız.