The Determination of Nitrogen and Phosphorus Fertilizer Requirement of Wheat in Diyarbakir Conditions

Abstract

Bu tez çalışmasında, Diyarbakır kurak koşullarında yakamoz buğday çeşidinin azotlu ve fosforlu gübre isteği belirlenmek istenmiş ve çalışma Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde arazi şartlarında yürütülmüştür. Araştırma 2017-2018 kışlık üretim sezonunda tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Gübrelemede azot dozlarının (0, 4, 8, 12 kg N/da) yarısı ekimle kalanı kardeşlenme döneminde verilmiştir. Fosfor dozları (0, 5, 10 kg P2O5/da) ise ekimle beraber verilmiştir. Azot gübrelemesinde amonyum sülfat (AS% 21 N) fosforlu gübreleme de ise triple süper fosfat (TSP %42-44 P2O5) kullanılmıştır. Farklı azot dozları, biyolojik verim, tane verimi, sap verimi, bitki boyu, metrekarede başak sayısı, başakta tane sayısı, hasat indeksi, hektolitre ağırlığı, protein oranı, protein verimi, tanede N oranı, tanede P, tanede Ca, tanede Fe, tanede Cu içeriğini önemli düzeyde etkilemiştir. Bin tane ağırlığı ve tanede K, Mg, Mn, Zn içerikleri üzerine farklı dozlarda uygulanan azotlu gübrelemenin etkisi önemli bulunmamıştır. Farklı fosfor dozları, biyolojik verim, sap verimi, bitki boyu, tanede Mg ve tanede Fe içeriklerini önemli düzeyde etkilemiştir. Sonuç olarak verim ve verim kriterleri birlikte düşünüldüğünde Diyarbakır koşullarında yakamoz buğday çeşidi için 8 kg N/da ve 5 kg P2O5/da dozlarının uygun olduğu söylenebilir. Diyarbakır kuru şartlarında belirtilen gübre önerilerinin uygulanması durumunda yakamoz buğday çeşidinde 524 kg/da tane verimi ve 865 kg/da sap verimi elde edilebileceği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Diyarbakır, Buğday, Gübreleme, Azot, Fosfor, Tane verimi, Verim kriterleri, Bitki gelişimi

The objective of this study was to determine the nitrogen and phosphorus fertilizer demand of Yakamoz wheat variety. The experiment was carried out with three replications according to factorial experimental design in random blocks in 2017-2018 growing season. In the experiment, nitrogen fertilizer was applied at 0, 4, 8 and 12 kg N/da doses and phosphorus fertilizer at 0, 5 and 10 kg P2O5/da doses. Half of the nitrogen and all of the phosphorus fertilizer have been applied together with the sowing. Nitrogen fertilizer is used in ammonium sulphate (21% N) form and triple superphosphate (42-44% P2O5) as phosphorus fertilizer. According to experiment results, different nitrogen doses significantly affected biological yield, grain yield, stem yield, plant height, number of spike per square meter, grain number in spike, harvest index, hectoliter weight, protein ratio, protein yield, N ratio in grain, P, Ca, Fe, and Cu content in grain. The effect of different nitrogen doses on 1000-grain weight and K, Mg, Mn, Zn contents of grain were not significant. The different phosphorus doses significantly affected biological yield, stem yield, plant height, and Mg and Fe contents on grain. As a result, when the yield and yield components are considered together, it can be concluded that 8 kg N/da and 5 kg P2O5/da doses are suitable for Yakamoz wheat variety on Diyarbakır dry conditions. In the case of the application of fertilizer recommendation in Diyarbakır dry condition, it is determined that 524 kg/da grain yield and 865 kg/da stem yield can be obtained in yakamoz wheat variety. Keywords: Diyarbakır, Wheat, Fertilization, Nitrogen, Phosphorus, Grain yield, Yield components, Plant growth