Ankara’da İnsanlara Tutunan Kene Türleri ve Mevsimsel Dağılımları

Abstract

Keneler (Acari: Ixodoidea) dünyadaki en önemli kan emen artropodlar arasındadır. İnsanlarda felç, irritasyon ve allerji gibi ciddi toksik durumlara neden olabilirler. Bunların yanı sıra Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) virüsünün de dahil olduğu viral, bakteriyel ve protozoer etkenler tarafından oluşturulan birçok enfeksiyon hastalığını bulaştırırlar. Bu çalışma Ocak 2011 ve Aralık 2013 tarihleri arasında Ulusal Parazitoloji Referans Merkez Laboratuvarına kene tutunması şikayeti ile başvuran kişilerden elde edilen 1562 adet örneğin değerlendirilmesi için yapılmıştır. Keneler doğrudan %70’lik etil alkol içine alınmış ve stereomikroskop altında teşhis edilmiştir. Bunların 1497’si (%95,84) kene olup, 39’u (%2,50) artefakt (yara kabuğu, kan pıhtısı vb.), 22’si (%1,41) medikal önemi olmayan artropod, 3’ü (%0,19) kasık biti (Pthirus pubis) ve 1’i (%0,06) de tahtakurusu (Cimex lectularius) olarak bulunmuştur. Kenelerin 322’si Rhipicephalus sangiuneus, 241’i Haemaphysalis parva, 188’i Hyalomma marginatum, 175’i Hyalomma spp. nimf, 138’i Rhipicephalus spp. nimf, 109’u Rhipicephalus bursa, 79’u Ixodes ricinus, 68’i Dermacentor marginatus, 59’u H. anatolicum, 52’si H. detritum, 17’si H. excavatum, 9’u Haemaphysalis punctata, 8’si Ixodes spp. nimf, 1’i Haemaphysalis spp. larva, 1’i Haemaphysalis spp. nimf ve 1’i Argas spp. olarak teşhis edilmiştir. Morfolojik bozukluğu veya eksikliği olan 29 kenenin ise tanımı yapılamamıştır. Ocak-Aralık arasında, tüm aylarda kene tutunması vakalarına rastlanmıştır. Olguların, 365’i (%24,38) Haziran ve 298’i Temmuz (%19,91) ayında olmak üzere çoğu Nisan-Eylül ayları arasında bildirilmiştir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı nedeniyle insanlar son yıllarda kene ve diğer artropod enfestasyonlarına karşı daha duyarlı hale gelmişlerdir. Bu yüzden, keneler, bulaştırdıkları hastalıklar ve korunma yolları ile halkın bilgilendirmesinin doğru olacağı düşünülmektedir.