Avrupa Merkantilizmi ve Osmanlı Ekonomisi

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu stratejik pozisyonu nedeniyle hareketli ve dinamik bir iktisadi yapı uygulamaya çalışmıştır. İmparatorluğun dünya iktisadi yapısına eklenme aşamasında ziraî, ticarî, sınaî, iktisadî kurumlar ile ulaşım, iktisadi ilişkiler ve hizmet sektöründe çok büyük değişiklik ve gelişmeler yaşanmıştır. Bundan ötürü yaşanan bu çeşitli olay ve olgular arasında bir neden-sonuç ilişkisi kurmak mümkündür. Tarihi süreç içerisinde yaşanan ve halen yaşanmakta olan devirlerin bütün sebeplerini hem de başlangıç ve bitiş noktalarını bir başka deyişle kapsamını net bir şekilde tespit etmek çoğu kez mümkün olmamaktadır.Bu bakımdan XVI. ve XVIII. yüzyıllar arasında yaklaşık 300 yıllık bir dönemi etkileyen merkantilizm birden bire ortaya çıkmamıştır. Nitekim bu dönemin yaşanmasında pek çok unsur etkili olmuştur. Bu bağlamda, merkantilist anlayışı sürdüren ülkelerin de ekonomi, ticaret ve özellikle dış ticaret, şirket kurma çabaları, siyasi durum ve yönetim anlayışı, demografik ve sosyal durum, bilim ve teknik yenilikler, siyasi, ekonomik ve din temelli mücadeleler gibi unsurlar, etkili olmuş ve farklı bir yapıya bürünmesine neden olmuştur. Bu makalede, merkantilizmin ortaya çıkışı ve merkantilist düşüncenin temel özellikleri ile Osmanlı İmparatorluğu'nun merkantilizm karşısında iktisadi yaklaşımı ele alınacaktır.