A Study on Peride Celal, Her Life and Works

Abstract

PER DE CELAL' N HAYATI VE ESERLER ÜZER NE B R ARAŞTIRMATAH R ZORKULYÜZÜNCÜ YIL ÜN VERS TESSOSYAL B L MLER ENST TÜSÜTÜRK D L VE EDEB YATI ANAB L M DALIYEN TÜRK EDEB YATI B L M DALIÖZETRoman, Tanzimat'la birlikte Türk Edebiyatı'na girmiş bir türdür. Bizde butürün ilk örneklerini Fransızcadan yapılan çeviriler oluşturur. 1860-1880 yıllarıarasında başta Fransız yazarlar olmak üzere pek çok Batılı yazarın eseri Türkçeyeçevrilmiştir. Başlangıçta çeviriyle başlayan bu etkinlikler zamanla yerini yerliörneklere bırakır. Bu yöndeki ilk eser, Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Tal'at veFıtnat'ıdır. Bu dönemde Ahmet Mithat roman türünün gelişmesinde önemli katkılarsağlamış bir yazar olarak öne çıkar. Servet-i Fünûn dönemi yazarlarından HalitZiya'nın, Mai ve Siyah ile Aşk-ı Memnû romanları döneminin en olgun örnekleriolarak kabul edilirler.Cumhuriyet dönemine gelindiğinde çağdaş Türk romanının ilk örnekleriverilmeye başlanır. Toplumsal ve sosyal gelişmeleri konu edinen romanlar yazılır.Köy ve kent romanları ayırımı da ilk olarak bu dönemde ortaya çıkar. Cumhuriyet'in1923'te ilânından sonra Atatürk'ün önderliğinde gerçekleştirilen devrimler ve budevrimlerin yol açtığı sosyal, siyasû ve kültürel değişmeler edebiyatımızı büyükölçüde şekillendirmiş, ona önceki dönemlerden farklı bir kimlik kazandırmıştır.Kent soylu bir yazar olan ve 1916'da stanbul'da doğan Peride Celal, romanve öykü türünde verdiği eserlerle Cumhuriyet döneminin üretken yazarları arasındakiyerini almıştır. Yüzlerce öykü ve otuza yakın romanında kadın kimliğini işlemiş vekadın dünyasına farklı bir pencereden bakmıştır. O, kadın sorunlarını feminist biranlayıştan çok, insani bir çizgide ele almıştır. Peride Celal'in yazın yaşamı esasındaiki farklı çizgide gelişir. lk öyküsünün yayımlandığı 1935'ten 1950'lere kadaryazdıkları popüler tarzda eserler yazarın yazın yaşamının ilk dönemi olarak kabuledilir. 1950'den sonra toplumsala açılan yazar, gözleme dayalı, bireyin iç dünyasınıçözümleyici, sanatsal eserler yazar. Bu dönemde yazdığı Üç Yirmidört Saat veKurtlar romanlarıyla ödüle layık görülür.Bu çalışmada, Peride Celal'in hayatı ve sanatının yanı sıra, kitap olarakyayımlanmış bütün roman ve öyküleri analitik bir yöntemle incelenmeye tabitutulmuştur. Bu eserler, ?temalar?, ?olay örgüsü?, ?kişiler?, ?zaman?, ?mekân?,?anlatım teknikleri?, ?dil ve anlatım? başlıkları altında ele alınmıştır. ?Giriş?bölümünde ise 1923'ten günümüze Cumhuriyet dönemi edebiyatının genel hatları vePeride Celal'in bu dönem edebiyatı içindeki yeri üzerinde durulmuştur.

581ABSTRACTAs a kind of literature, novel has come into Turkish literature with theTanzimat period, between 1860 and 1880, the first examples of this kind of literaturewere contained of some novels, translated from French. Between 1860 and 1880,many of the novels belonging French and western writers, were translated intoTurkish. At first, this trend started with those translations, but, afterwords, Turkishwriters began to write their own-novels. The first example of the novels, belongingTurkish writers, is Taaşşuk-ı Tal?at ve Fıtnat of Şemsettin Sami. At the some period,it must be remembered that Ahmet Mithat had a import effect on improving of thiskind of literatue. He had proved a lot of energy on this way and produced manyWorks. The most important works of the period are Mai ve Siyah and Aşkâ Memnûof Halit Ziya, one of the writers of the period called Servet-i Fünûn.When it comes to period, called Cumhuriyet example of contemporaryTurkish novel were began to be produced. At this period some novels, dealing withthe social and communial matters were flourished. This period is also a period whenrural and urban novels were began to be appeared. After 1923, when TurkishRepublic were established, some important events, some of which are revolutions, ofAtaturk, shaped Turkish literature from the perspectives of social, cultural andpolitics. With a new and different trend, Turkish literature had a different position.Peride Celal, who is urban-writer and was born in stanbul, 1916 is one of themost distinguished writers of Cumhuriyet period. She dealt with the position of thewomen in the society and she wrote the women from a different perspective. Whilewriting the position of women in the society. She evaluated the matter fromhumanistic point of view. On the other hand, like some other writers, she didn?t dealtwith the issue from feminist point of view.Her literature life have been improved from two different lines. Her Works,written between 1935 and 1950 are popular Works. The others Works which werewritten after 1950 s are the works, including observations and analysing thepsyhologic situation of the individuals. At this second period, she was rewarded byher novels called Üç Yirmidört Saat and Kurtlar.In this study, we have dealt with not only her life and art but also her novelsand short-stories, published as book, from the analityc perspective. These work havebeen evaluated from the points themes, theories, individuals, time, places, statetechniques and linguage.