Van Otlu Peynirinin Geleneksel Üretim Hikayesi

Abstract

Doğu Anadolu bölgesinde bulunan kadim şehir Van, coğrafyası, tarihi ve kültüreldeğerlerinin yanı sıra zengin gastronomi kültürüne de sahiptir. Keledoş, Helise, Kavut,Ayran aşı ve Van otlu peyniri en çok bilinen ürünlerindendir. Bu çalışmanın amacı,geleneksel Van otlu peynirinin üretim süreçlerini ve karşılaşılan sorunları ortaya koyarakhem kaybolmaya başlayan geleneksel üretimin sürdürülebilirliğinin sağlanması hem de Vanotlu peynirinin üretim hikayesinin turistik bir ürün olarak değerlendirilebilmesi içinfarkındalık yaratmaktır. Araştırma, Van’ın ilçelerinde nitel araştırma paradigmasıyla durumçalışması tasarımında ve ayrıca katılımcı gözlemci olarak etnografik yöntemleyürütülmüştür. Veriler yarı yapılandırılmış yüz yüze görüşmelerle toplanarak, yorumsayıcıbetimsel analizi yapılmıştır. Bulgular; geleneksel üretimde kullanılan toprak küplerdeüretimin kaybolduğunu, doğal mayanın yerini ticari hazır mayaların almaya başladığını,yerel otların doğada azaldığını, üretimi gerçekleştiren kadınların sosyo-ekonomiknedenlerle kente göç etmeyi istediklerini ve dolayısıyla geleneksel üretim kültürünün yokolma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu ortaya koymaktadır.Bu çerçevede, peynirin üretimhikayesinin kırsal turizm, gastronomi turizmi ve peynir turizmi gibi yeni yaklaşımlarladeğerlendirilerek bu üretim geleneğinin sürdürülebilirliğinin sağlanması önerilmektedir.