Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları: Bir Karma Yöntem Çalışma

Abstract

Bu çalışmada öğretmen adayı üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu genel amaç doğrultusunda; öğrencilerin epistemolojik inançlarının nasıl olduğu, öğrencilerin epistemolojik inançları; sınıf düzeyi, cinsiyet, okumakta oldukları bölüm değişkenlerine göre, anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Çalışma grubuna önce ölçek uygulanmış ve çalışma grubundan bir grup katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi fen bilimleri alanlarından fen bilgisi öğretmenliği ile fizik öğretmenliği bölümlerinde öğrenim görmekte olan toplam 280 öğrenciden oluşmaktadır. Her iki bölümün tüm sınıflarında okuyan öğrenciler çalışmaya dâhil edilmiştir. Ancak fizik öğretmenliğinin birinci sınıfında öğrenci bulunmadığından bu sınıf çalışmaya dâhil edilmemiştir. Araştırmanın verileri Schommer (1990) tarafından geliştirilen, Tüzün ve Topçu (2008) tarafından Türkçe' ye uyarlanan ''Epistemolojik İnançlar Ölçeği'' kullanılarak toplanmıştır. Ayrıca 24 kişilik bir çalışma grubuyla bireysel görüşmeler yapılmıştır. Ölçekle elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analizler ve parametrik testler kullanılmıştır. Bireysel görüşmelerle elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Schommer (1990)' in modelinde, gelişmemiş ya da olgunlaşmamış epistemolojik inançlara sahip olan bireyler; bilginin basit, kesin/değiştirilemez olduğunu, öğrenmenin hemen gerçekleştiğini, öğrenme yeteneğinin doğuştan olduğunu ve sonradan geliştirilemeyeceğini; gelişmiş ya da olgunlaşmış epistemolojik inançlara sahip bireyler bilginin karmaşık olduğunu, değiştiğini, öğrenmenin zaman aldığını ve çaba gerektirdiğini düşünürler. Öğrencilerin üniversiteye, bilginin mutlak ve kesin kolay anlaşılır, birbiriyle ilişkisiz parçalardan oluşan bir yapıya sahip ve bir uzman (otorite) tarafından oluşturulup öğrencilere aktarılan bir şey olduğuna inanarak geldikleri belirlenmiştir. Bu araştırmada, bölüm değişkenlerine, cinsiyete ve sınıflar arası düzeye göre incelendiğinde değişkenler arasında anlamlı farklılıklar bulunmamıştır. Sonuç olarak, öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının gelişmemiş/olgunlaşmamış olduğu, görüşlerinin bölüm, sınıf ve cinsiyet değişkenlerine göre değişmediği belirlenmiştir. Üniversite öğrenimi süresince öğrencilerin epistemolojik inançlarında hiç bir değişikliğin olmadığı görülmektedir