Balıklarda Çinko (Zn) İhtiyacı ve Toksisitesi

Abstract

Çinko balıklar için esansiyeldir ve balıkta diğer iz elementlerden daha yüksek oranda bulunur. Zn doğada sülfıt, karbonat formlarında ve hidrate silikatlar içinde bazı metallerle birlikte bulunur, madencilik ve diğer endüstriyel işlemlerle suya girer, önemli bir çevre kirleticidir, balıklar üzerinde toksik etkiye sahiptir. Fonksiyonları, metalloenzimlerde, enzim aktivitelerinde ve nükleoproteinlerdeki yapısal ve fonksiyonel görevleri ile ilgilidir. Balıkta Zn solungaçtan ve daha etkin olarak sindirim kanalı yoluyla emilir. Zn eksikliğinde gözde katarakt, büyüme gerilemesi, yüksek mortalite, yüzgeç ve deride aşınma ile cücelik semptomları görülür. Balıklarda Zn ihtiyacı tür, yaş, cinsel olgunluk, rasyonun bileşimi, su sıcaklığı ve su kalitesine göre 15-200 mg/kg yem arasında değişir. Balık yemlerinde Zn'nun biyoelverişliliği rasyon bileşenlerine bağlıdır, yemde aşırı kalsiyum vefıtik asit elverişliliği düşürür. Zn Toksisitesi balık türü ve yaşına, özellikle suyun sertliğine ve diğer su kalitesi kriterlerine, Zn konsantrasyonlarına alıştırmaya bağlıdır. Sertliğin artışı Toksisiteyi azaltır. Zn subletal konsantrasyonlarda balıklarda üreme, büyüme ve immuniteyi geriletir, davranışı değiştirir. Suda tolere edilebilir maksimum Zn alabalıkgiller için 0.03-0.5 mg/l; sazangiller için 0.3-2.0 mg/l olarak belirlenmiştir.