Van Bölgesindeki Amputasyonlar: Çokmerkezli Epidemiyolojik Çalışma

Abstract

Amaç: Amputasyonların etyolojileri birçok faktöre bağlı olarak ülkelere ve bölgelere göre farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, Van ilindeki merkezlerde yapılan amputasyonlar geriye dönük olarak incelendi ve bölgemizin coğrafi ve kültürel özelliklerinden kaynaklanan amputasyon nedenleri ortaya konmaya çalışıldı. Çalışma planı: 1995-2005 yılları arasında Van ilindeki sağlık merkezlerinde toplam 440 hastada (345 erkek, 95 kadın; ort. yaş. 28.5; dağılım 3 ay-85 yaş) yapılan 475 amputasyon, hastaların yaş ve cinsiyeti, amputasyonun etyolojisi, taraf ve seviyesi ve uygulanan cerrahi girişimler yönünden geriye dönük olarak incelendi. Sonuçlar: Yaş açısından en büyük grubu 21-30 yaş grubundaki olgular (n=109) oluşturuyordu. On yaş altı çocukların tüm hastalara oranı %13.4 idi. Amputasyonların 218’i üst ekstremitede (%45.9), 257’si alt ekstremitede (%54.1) uygulandı. Olguların 223’ünde sağ, 188’inde sol, 29’unda birden fazla ekstremite amputasyonu yapıldı. En yaygın amputasyon nedeni travma (n=177, %40.2) idi. Ateşli silah yaralanması (n=45), mayın (n=33) ve el bombası (n=7) patlamaları travmatik nedenler içinde ilk sırayı almaktaydı. Travma nedenli amputasyonları diyabet (n=86), doğuştan hastalıklar (n=33) ve periferal vasküler hastalık (n=30) nedeniyle yapılan amputasyonlar izlemekteydi. Bölgeye özgü amputasyon nedenleri olarak tandır fırını yanıkları (n=7), sınıkçı müdahalelerine bağlı yanlış uygulamalar (n=3) ve donma (n=3) gözlendi. Yirmi dört olguda replantasyon yapıldı ve bunların 15’inde (%62.5) başarı sağlandı. Çıkarımlar: Bölgemizde ateşli silah yaralanması ve mayın patlamalarına bağlı travmatik amputasyonlar sık görülmektedir.