Tigem Esmer Populasyonunda Döl Kontrolü (Progeny Testing) ve Uygulama Olanakları

Abstract

Süt sığırı ıslah programlarında başarı, boğa ve ineklerin isabetli seçimi ile yakından ilişkilidir. Üreme etkinliğindeki üstünlüğüne bağlı olarak generasyonda daha fazla dölle temsil edilen boğaların seçimi, ineklerin seçiminden daha stratejik bir öneme sahiptir. Damızlık olarak görevlendirilecek boğaların isabetli belirlenmesinde en emin yol, döl kontrolü (progeny testing)’dür çünkü, döllerine ait fenotipik değerlerden yararlanarak yapılan boğa damızlık değeri tahmininde isabet derecesi, diğer bilgi kaynaklarına dayalı yapılan tahminlerden daha yüksek olmaktadır. Bir başka ifade ile, bu durumda fenotipten genotipi tahminde isabet derecesini veren iki değişken arasındaki korelasyon katsayısı (rGp), daha yüksek olmaktadır. Bununla birlikte, üzerinde durulan özelliğin kalıtım derecesi ve her bir bilgi grubu içindeki bireylerin genetik ilişkileri, isabeti belirleyen temel etkenler olmaktadır. Türkiye’de döl kontrolü projeleri son 20-25 yıl içerisinde daha çok kamu öncülüğünde yürütülmeye çalışılmış, ancak çeşitli nedenlerle başarılı olamamıştır. Bu çalışmada; özellikle arazi, barınak, tesis ve yan ünite, yapay tohumlama laboratuvarı, ana kadro varlığı, yetişmiş teknik ve sağlık personeli ile 50 yılı aşan kayıtlı yetiştiricilik ve tarım kültürüne sahip olan TİGEM koşullarında, öncelikle kendi sürülerinden başlamak üzere, Türkiye Esmer sığır populasyonunun ıslahına katkı sunacak bir döl kontrolü proje modeli önerilmiştir.