Van İli Edremit İlçesinde Yetiştirilen Bazı Ceviz Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, Van ili Edremit ilçesindeki bir üretici bahçesinde farklı yerli ve yabancı ceviz çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Materyal ve Yöntem: Bu çalışma, 2023 yılında Van ili Edremit ilçesi Ayaspınar köyünde, 2013 yılında 7x7 metre dikim aralıklarıyla kurulan ceviz bahçesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Kaman-1, Kaman-5, Ronde de Montignac, Fernor ve Chandler ceviz çeşitleri incelenmiştir. Değerlendirmeler her çeşitten seçilen 9 ağaç üzerinde üç tekerrürlü olarak yapılmıştır. Fenolojik özellikler, UPOV kriterleri esas alınarak tomurcuk patlama, çiçeklenme (erkek ve dişi), homogami ve yaprak döküm tarihleri üzerinden belirlenmiştir. Pomolojik değerlendirmelerde ise meyve ağırlığı, iç oranı, kabuk kalınlığı, meyve boyutları, kabuk rengi ve iç renk gibi özellikler incelenmiştir. Hastalık ve zararlılar ile don zararı takip edilmiştir. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre dizayn edilmiştir. Araştırma Bulguları: Yapılan gözlemlerde en erken yapraklanma ve çiçeklenme tarihleri Kaman 1, en geç ise Chandler çeşidinde gerçekleşmiştir. Kaman 5 çeşidi, en yüksek kabuklu meyve ağırlığı (17.44 g) ve iç meyve ağırlığı (8.43 g) ile öne çıkarken, en düşük kabuklu meyve ağırlığı Fernor (12.67 g) ve en düşük iç meyve ağırlığı Chandler (5.01 g) çeşidinde belirlenmiştir. Meyve boyutları açısından Kaman 5 çeşidi en yüksek değerlere sahipken, en düşük değerler Fernor’da bulunmuştur. Kabuk kalınlığı Kaman 5’te en yüksek (2.21 mm), Fernor’da ise en düşük (1.52 mm) ölçülmüştür. İç randıman Kaman 1’de en yüksek (%52.52), Chandler’da en düşük (%38.85) bulunmuştur. Meyve içi büzüşme durumu Kaman 5’te en yüksek (%27.5), Fernor’da en düşük (%12.75) seviyededir. Boş meyve oranı en yüksek Kaman 5 (%10), en düşük ise Kaman 1 ve Chandler (%4) çeşitlerinde tespit edilmiştir. Meyve içi çürüklüğü en yüksek Kaman 5 ve Ronde de Montignac (%12), en düşük Chandler çeşidinde (%4) görülmüştür. Sonuç: Van ili Edremit yöresinde Kaman 1 ve Fernor çeşitleri, Kaman 5, Ronde de Montignac ve Chandler çeşitlerinden daha üstün performans sergilemiştir.