Mustafa Kutlu’nun Sır Adlı Öyküsünde Kahramanın Yolculuğu

Abstract

Son dönem Türk öykücülüğünün öne çıkan isimlerinden olan Mustafa Kutlu ve öyküleri okur ve eleştirmenler tarafından ilgiyle karşılanıp çeşitli çalışmalara konu edilmektedir. Kent ve kasaba insanının ruh hâlini, hayat yolculuğunu, halkın manevi dünyasını, kişilerin masalsı aşklarını öykülerin-de ele alan yazarın birçok eserinde mistisizmin izlerine de rastlanır. Bu öy-külerden biri olan Sır, Anadolu’nun manevi değerlerini, samimi ve erdemli insanlarını, tasavvufun Anadolu’ya has özgün tarafını; toplumun ve bireyin zayıf yönlerini, kalabalık kent hayatını, bazı çıkarlar için dinin politikaya ve kişisel menfaatlere alet edilmesini anlatır. Eserdeki kahramanın (başkişinin), sıra dışı yolculuğu Joseph Campbell’ın monomit kuramıyla paralellik taşı-maktadır. Campbell’ın kuramındaki yola çıkış, erginlenme ve dönüş eylem-leri karakteristik yönleriyle kahramanın hayatında görülür. Onun sürpriz-lerle dolu yolculuğu Anadolu insanının samimi değerleriyle harmanlanarak okura sunulur. Doğaüstü güçlerin yardımıyla planlanan yolculuk, ergin-lenme döneminde kahramanın önüne birçok engel çıkarır. Dinî liderliğin verdiği sorumluluk, farklı gruplardaki insanların beklentileri ve bozulanı onarma çabası, onun erginlenme dönemindeki sınavlar yolunu oluşturur. Kahramanın rüyalarında aldığı mesajlar ve kendini izlemesi neticesinde öze dönüşü gerçekleştirir. Öykünün dönüş kısmı doğaya ve tefekküredir. Sırra ermenin mekânı doğa, yöntemi ise inzivadır. Çalışma, Anadolu’nun semavi ve kültürel kodları, Campbell'ın monomit kuramıyla incelenerek eleştirmen-lere farklı bir okuma sunar.