Wage-Price Spiral in Turkish Manufacturing Industry: a Multi-Variable Time Series Analysis

Abstract

İşgücü piyasasında arz-talep dengesi açısından önemli bir unsur olan ücret, temel makroekonomik değişkenler üzerindeki etkileri ve ücretli çalışanların temel gelir kaynağı olması sebebiyle ekonomik ve sosyal hayat için büyük önem arz etmektedir. Özellikle sanayileşme sonrası artan üretim ücret karşılığı çalışanların sayısının artmasına sebep olmuştur. Bu da işverenler ile çalışanlar arasında ücret-kar çatışması oluşturmuş ve maliyet dolayısıyla fiyatlar artmıştır. Fiyat artışları ücret artışlarını tetiklemekte ve böylece ücret-fiyat döngüsü başlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde sanayileşme için büyük önem arz eden Türk imalat sanayiinde, 2009:I-2019:IV dönemi için ücretler ve fiyatlar arasında ücret-fiyat spirali döngüsünün var olup olmadığını ampirik olarak test etmektir. Bu doğrultuda öncelikle TÜİK tarafından Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırmasına (NACE REV:2) göre belirlenen imalat sanayi faaliyetleri malların tipine göre ara malı, enerji malı, sermaye malı, dayanıklı tüketim malı ve dayanıksız tüketim malı olmak üzere beş kategoriye ayrıştırılmıştır. Sonrada her bir alt kategoriye ait brüt ücret ve yurtiçi üretici fiyat endeksi değişkenleri tahmin edilerek modellere bağımlı ve bağımsız değişkenler olarak eklenmektedir. Ayrıca modellere kontrol değişkenler olarak istihdam endeksi, çalışılan saat endeksi, saatlik işgücü maliyet endeksi ve tüketici fiyat endeksi değişkenleri dahil edilmiştir. Analiz Stata-16 istatistiki paket programıyla yapılmıştır. Çalışmada seriler arasında uzun dönemli eş-bütünleşik ilişki ve nedensellik ilişkisine bakılmaktadır. Eş-bütünleşme ve nedensellik analizlerinin sağlıklı sonuç vermesi için serilere durağanlık testleri uygulanmış ve tüm değişkenlerin %1 anlamlılık düzeyinde durağan olduğu tespit edilmiştir. Yapılan eş-bütünleşme testinden elde edilen bulgular, ücretler ile fiyatlar arasında uzun dönemli bir eş-bütünleşik ilişkinin varlığına işaret etmektedir. Diğer yandan eş-bütünleşik ilişkinin saptanmasından sonra, Toda ve Yamamoto nedensellik testi ile seriler arasındaki ilişkinin yönü tespit edilmektedir. Test sonuçlarına göre fiyatlardan ücretlere doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmektedir. Bun göre Türk imalat sanayiinde ücret-fiyat spirali olgusunun geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

Wage, which is an important element in supply-demand equilibrium in labor market, is crucial for economic and social life due to their effects on basic macroeconomic variables and being the main source of income for wage earners. Especially after the industrialization, the increase in the number of employees for wages created a wage-profit conflict between employers and employees, which led to an increase in costs and prices. These price increases triggered wage increases, thus the wage-price cycle began. The aim of this study is to examine the relationship between wages and prices for the period 2009:I-2019:IV in the Turkish manufacturing industry, which is of great importance for industrialization in our country, within the framework of the concept of wage-price spiral. In this direction, first of all, gross-wage, salary and domestic producer price index were added to the model as dependent and independent variables under five groups within the framework of main industrial goods. In addition, employment index, hours worked index, hourly labor cost index and consumer price index are included in the model as explanatory variables. Stata-16 statistical package program was used for elaborations In the study, the co-integrated relationship and causality relationship between the series were examined. In order for the co-integration and causality analyzes to yield healthy results stationarity tests were performed and it was determined that all variables were stationary at the 1% significance level. The findings obtained from the cointegration test show that there is a long-run cointegrated relationship between wages and prices. According to the Toda and Yamamoto causality test, a one-way causality relationship from prices to wages was determined. According to the results of the analysis, the invalidity of the wage-price spiral in the Turkish manufacturing industry has been proven.