Beyşehir-hoyran Ofiyoliti İçerisindeki Tektonitlerin Dokusal ve Jeokimyasal Özellikleri: Beyşehir (Konya) Güneyinden Bir Örnek

Abstract

Toros Kuşağı içerisinde Kırkkavak ve Ecemiş fayları arasında kalan Beyşehir-Hoyran Ofiyoliti, Jura sonu-Kretase başında kapanmaya başlayan Neotetis Okyanusu’na ait önemli kayıtlara sahiptir. Beyşehir-Hoyran Ofiyoliti inceleme alanında tektonitler (harzburjit, dünit), kümülatlar (gabro, piroksenolit,pegmatoitik gabro) ve ofiyolit tabanı metamorfiklerinden (amfibolit) oluşan bir istif sunmaktadır.Tektonitler ofiyolit istifi içerisinde hacimsel olarak en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Genel olarakharzburjitlerden oluşan tektonitler yer yer dünitik ve kromitik seviyeler içermektedir. Foliyasyon-lineasyon gösteren tektonitler, kristal içi kayma, öğütülme ve yeniden kristallenme özellikleri ile üstmantoya ait plastik deformasyonun izlerini taşımaktadır. Harzburjitler genel olarak olivin, ortopiroksen,daha az oranlarda klinopiroksen ve kromit minerallerinden oluşmaktadır. Olivinler özşekilsiz, orta tanelikristaller halinde gözlenirken, ortopiroksenler olivinlere oranla daha iri kristaller şeklinde bulunur.Ortopiroksenler, tane sınırları ufalanmış ikincil olivin mineralleri tarafından çevrelenmiştir. Harzburjitlergenel olarak milonitik doku sunmaktadır. Bu birimin en belirleyici özelliği plastik deformasyonun izlerinitaşıyor olmasıdır. Makroskobik olarak ortopiroksen ve kromit gibi minerallerdeki yassılaşma ve uzamayabağlı olarak kayaçta bir foliyasyon düzleminin varlığı ayırt edilebilmektedir. Birimlerde öğütülme veyeniden kristalleşme izlerine rastlanmaktadır. İnce kesitlerde uzama gösteren olivin ve enstatitminerallerinde sıklıkla deformasyon lamellerine (kink-band) rastlanmaktadır. Yapılan jeokimyasalçalışmalarla Mg# değerlerinin 90,80-92,20, ateşte kayıp (LOI) değerlerinin ise 2,5% ile 8,5% arasında birdeğişim göstermektedir. Bu değerler bize harzburjit örneklerinin kısmen serpantinleşme sürecinebaşladığını işaret etmektedir. Peridotitlerin uyumlu elementlerce zenginleşirken, uyumsuzelementlerce tüketildiği görülmektedir. Bu özellik hem abisal hem de okyanus içi yitim zonu peridotitleriiçin tipiktir.