Şizofren Hasta ve Ailelerinde Aile İşlevselliği, Sosyal Destek ve Duygu Dışavurumunun İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada şizofren hasta ve ailelerinde, aile içi etkileşimde rol oynayan aile işlevselliği, ailesel ve sosyal destek ile algılanan duygu dışavurumu gibi etmenlerin arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: DSM-IV şizofreni tanı ölçütlerini karşılayan 42 erkek hasta ve birinci derece yakınları (anne, baba, kardeş) çalışmaya alındı. Hasta yakınlarına hastaya ve hastalığına yönelik sorular içeren görüşme formu ile Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ); hastalara Algılanan Aile Desteği Ölçeği (AADÖ), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBSDÖ) ve Dışavurulan Duygulanım Düzeyi Ölçeği (DDÖ) uygulandı. Sonuçlar: Grubun ortalama hastalık süresi 36.09+42.26 ay, ranjı 6-156 ay idi. % 64.3'ü (n=27) birden fazla hastalanma ve hastane yatışı, % 81'i (n=34) birden fazla tedavi tekrarı öyküsüne sahipti. Hasta yakınlarının % 28.6'smı (n=12) anne, % 40.4'ünü (n=17) baba ve % 31'ini (n=13) kardeşler oluşturuyordu. Hasta yakınlarının % 42.9'u (n=18) relaps nedeni olarak ilaç bırakımım, % 33.3'ü (n=14) aile ve çevreyi sorumlu tutmuşlardır. ADÖ iletişim (İLT), roller (ROL), duygusal tepki verebilme (DTV), gereken ilgiyi gösterme (GİG) ve davranış kontrolü (DVK) alt ölçek puan ortalamaları 2.00 ve üzerinde bulunmuştur. AADÖ puanları ile DD aşırı müdahalecilik, aşırı tepkisellik, olumsuz tutumlar, hoşgörüsüzlük puanları; ÇBSDÖ aile, özel kişi ve toplam puanları ile DD olumsuz tutumlar puanlan arasında anlamlı düzeyde negatif ilişki saptanmıştır. ADÖ genel fonksiyonlar puanlan ile ÇBSDÖ özel kişi ve toplam puanları; duygusal tepki verebilme puanları ile DD aşırı tepkisellik ve olumsuz tutumlar puanları arasında ise anlamlı düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur. Tartışma: Şizofren hasta ailelerinde aile içi etkileşimde duygusal tepki verebilme, gereken ilgiyi gösterme ve davranış kontrolünde problemler yaşandığı; dışavurulan duygulanımın, hastalarda algılanan aile ve sosyal desteği olumsuz yönde etkileyebileceği dikkati çekmektedir.