The Stereotyped Compound Verbs Undergone Meaning Blending in Kutadgu Bilig

Abstract

Deyimler asıl anlamlarından uzaklaşarak yeni anlamlar kazanan kalıplaşmış sözlerdir. Anlatıma zenginlik katar ve kullanıldığı döneme ait izler taşırlar. Ortaya çıktıkları dönemin kültürünü yansıttıkları gibi dil özellikleri hakkında da bize ışık tutarlar. Karahanlı Döneminde kaleme alınan Kutadgu Bilig adlı eseri inceleyerek elde ettiğimiz anlamca kaynaşmış ve deyimleşmiş fiiller çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Öncelikle esere bağlı inceleme yöntemi kullanılmış ve konuyla ilgili tez çalışmaları, kitaplar ve makaleler taranmıştır. Anlamca kaynaşmış ve deyimleşmiş birleşik fiiller tespit edilip öge sayılarına göre alfabetik sıraya uygun ve günümüzde kullanıldıkları anlamlarıyla birlikte verilmiştir. Ayrıca Karahanlı dönemi ve Türkçesi, Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig hakkında bilgiler de verilmiştir. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Karahanlı dönemi ve Türkçesi, Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig; ikinci bölüm ise Kutadgu Bilig'de tespit edilen anlamca kaynaşmış ve deyimleşmiş fiillerden oluşmaktadır. Sonuç bölümünde tespit edilen örneklerin günümüzde işlekliğini koruyup koruyamadığı ile ilgili karşılaştırmalar yapılmış ve çalışma sonrasında edinilen bilgiler paylaşılmıştır.

Idioms are stereotypes that create new concepts by moving away from their original meanings. It adds richness to the narrative and carries traces of the period in which it was used. As they reflect the culture of the period in which they emerged, it also sheds light on language features. The verbs that are fused and phrased in the meaning we have obtained by examining the work called Kutadgu Bilig written in the Karahanlı Period constitute the subject of our study. First of all, the study method based on the work was used and thesis studies, books and articles on the subject were scanned. Verbs that are fused and phrased in meaning are determined and given in alphabetical order according to the number of items and with the meanings they are used today. In addition, information about the Karahanlı period and its Turkish, Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig was also given. Our study consists of two parts. The first part consists of the Karahanlı period and its Turkish, Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig, and the second part consists of the verbs that are fused and phrased in the meaning of Kutadgu Bilig. In our conclusion section, a comparison has been made about whether the detected samples are still functional or not, and the information obtained after the study is shared.