Lizozomal Depo Hastalıklarının Otofaji ile İlişkisi

Abstract

Lizozomlar, hücredeki hasarlı bileşenleri veya görevini tamamlamış yapıları, içerisinde barındırdığı hidrolitik enzimler sayesinde parçalayan organellerdir ve otofajik yolağın son basamağında görev al ırlar. Evrimsel olarak korunmuş bir lizozomal yolak olan ot ofaji, amino asit açlığı, katlanmamış proteinlerin birikimi veya viral enfeksiyon gibi stres koşullarında etkinleşir. Otofajinin temel görevi, hasarlı proteinleri, organelleri ve en feksiyon kaynağını oluşturan mikroorganizmaları ortadan kaldırmaktır. Bu parçalanma mekanizması sırasında, lizozomlarla hasarl ı proteinleri taşıyan otofajik veziküllerin etkileşmesi sonucunda otofagozomlar oluşur ve bu olu şum hücresel mekanizmalar ile s ıkı bir şekilde kontrol alt ında tutulmaktadır. Bu etkileşim sırasında meydana gelen bir hasar, hücresel homeostazı bozabilir ve organizmanın hayatta kalmasına engel teşkil edebilir. Lizozomal Depo Hastalıkları (LDH), lizozomal enziml eri kodlayan genlerde oluşan mutasyonlar sonucu geli şen ve oldukça sık görülen insan genetik hastalıklarından biridir. Şimdiye kadar, 70’ten fazla LDH tanımlanmıştır. LDH esas olarak lizozomlardaki enzimlerin veya lizozomla ilişkili proteinlerin işlevsel bozukluklarından kaynaklanır. Meydana gelen bu bozukluklar, sindirilmemiş makromoleküllerin hücrelerde birikmesine yol açarak, bulundukları organların i şlevlerinin düzgün bir şekilde sürdürülmesini tehlikeye sokabilir. LDH, özellikle hastalığın erken evrelerinde başta sinir sistemi olmak üzere iskelet sistemi ve retiküloendotelyal sistemde birçok sistemik hasara neden olabilir. Otofajinin modülasyonu ve yeniden aktivasyonu LDH için yeni bir terapötik yaklaşım olarak kabul edilir. Bu derlemede lizozomal depo hastalıkları ve otofaji arasındaki ilişkinin genel mekanizmaları, tedavi yaklaşımlarıyla birlikte değerlendirilmiştir.