Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterlilikleri: Sosyoekonomik Farklılıklar ve Teknoloji Deneyimi Bağlamında Bir İnceleme

Abstract

Ebeveynler çocuklarına interneti ve teknolojiyi nasıl doğru kullanacakları ile ilgili bilgi verebilmeleri, yol gösterebilmeleri, onları sanal dünyadaki tehlikelerden koruyabilmek için belli yeterliklere sahip olmalıdır. Dijital ortamlarda çocukların çeşitli risklerden korunması ve o risklere karşı tedbirlerin alınması konusu ebeveynlerin sorumluluğunda olup dijital ebeveynlik kavramı ile açıklanmaktadır. Bu araştırmada teknoloji erişimi ve sosyoekonomik açılardan birbirinden farklı olan İstanbul ve Ağrı illerinde yaşayan velilerin dijital ebeveynlik yeterlikleri incelenmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu iki lisenin velileri oluşturmaktadır. Çalışma grubu 252 kadın ve 183 erkek olmak üzere 435 ebeveynden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve ebeveynlerin dijital ebeveynlik yeterlikleri ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde t-testi, ANOVA ve Spearman korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre velilerin sosyal medya kullanımları ve dijital ebeveynlik yeterlikleri illere göre farklılaşmaktadır. Araştırma sonucunda kadın ve erkek velilerin benzer dijital ebeveynlik yeterliliğine sahip olduğu görülmüştür. İnternet kullanım deneyimi ile dijital ebeveynlik arasında Ağrı ilindeki veliler için bir ilişki gözlemlenirken İstanbul ilindeki veliler için anlamlı bir ilişki görülmemiştir. Buna göre özellikle dezavantajlı bölgeler için teknoloji sahipliği, deneyim gibi faktörler dijital uçurumu her geçen gün daha fazla derinleştirdiği ileri sürülebilir. Ayrıca bu bölgelerdeki çocukların dijital ebeveynlikten daha fazla yoksun kaldıkları da söylenebilir. Özellikle ebeveynlerin teknoloji sahipliği ve kullanımının düşük olduğu bölgelerde; çocukların dijital okuryazarlık, iletişim ve güvenlik konularında okullar tarafından desteklenmesi önerilmektedir.