Başkale Havzası’nda Havza Gelişiminin Jeomorfometrik Analizlerle İncelenmesi

Abstract

Başkale Havzası Doğu Anadolu Bölgesi’nin güneydoğusunda yer alır. Başkale Havzası, 2500 m ortalamayükseltiye ve 2082 km2’lik alana sahip büyük ve yüksek bir havzadır. Havzanın günümüz morfolojisinikazanmasında tektonik süreçlerin rolü büyüktür. Zap Suyu’nun en kuzey kolu olan Çığlı Suyu tarafından dreneedilen havza engebeli bir araziye sahiptir. Bu çalışmada Başkale Havzası’nın sahip olduğu jeomorfik havzaözellikleri nicel olarak incelenmiştir. Neotektoniğin etkin olarak gözlemlendiği bölgede inceleme alanı önemlibilgiler içermektedir. İnceleme alanı Başkale Fay Kuşağı denetiminde gelişmiş çek-ayır oluşumlu bir havzadır.Sahip olduğu jeomorfolojik özellikler açısından havzada profil, yükselti, eğim analizleri yapılmıştır. Havzanınoluşum ve gelişimini açıklamayı desteklemek amacıyla, havza drenaj asimetrisi, havza asimetrisi, havzarölyefi, rölyef oranı, dağ önü sinüslülük oranı, hipsometrik eğri ve hipsometrik integral indisleri uygulanmıştır.Havzadaki tektonizmanın deformasyon etkisi, yapılan nicel incelemelerle ortaya konmaya çalışılmıştır.Yapılan araştırma sonucunda Başkale Havzası’nın yüksek, engebeli, çok eğimli bir araziye sahip olduğu,bununla birlikte havzanın maruz kaldığı tektonik aktiviteyle asimetrik bir havza morfolojisine kavuştuğugörülmüştür. Ayrıca havzanın sahip olduğu güçlü tektonik aktivite havzanın batısı ile doğusu ve kuzeyi ilegüneyi arasında farklı jeomorfolojik oluşumlara sebep olmuştur. Bu durum dolayısıyla havza morfometrisinide etkilemektedir.