Geological Properties and Economical Importance of Hasbey-Göründü (West of Gevaş-Van)

Abstract

ÖZETHASBEY-GÖRÜNDÜ ÇEVRESİNİN (GEVAŞ BATISI-VAN) JEOLOJİKÖZELLİKLERİ VE MADEN YATAKLARI AÇISINDANDEĞERLENDİRİLMESİGÜNAY, KurtuluşYüksek Lisans Tezi, Jeoloji Mühendisliği Anabilim DalıTez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr Ali Rıza ÇOLAKOĞLUAğustos 2005, 108 sayfaBu çalışmada, Bitlis Masifi üst birliğinde yer alan Hasbey-Göründü (Gevaşbatısı-Van) köyleri çevresindeki kayaçların litolojik özellikleri ve maden yataklarıkavramı açısından ekonomik öneme sahip olabilecek oluşumlar tespit edilip, buoluşumların özellikleri açıklanmaya çalışılmıştır.Saha çalışmalarında 1/10.000 ve 1/5.000 ölçekli jeoloji haritaları yapılmış,litolojik birimler üç ana başlık altında ele alınmış ve toplam 9 ayrı litolojik birimmineralojik-petrografik çalışmalarla ayırtlanmıştır. İnceleme alanında bulunanmermerler ve rekristalize kireçtaşları ile uyumlu görülen dolomitik ve şistikbirimler, Eosen yaşlı kırıntılı kayaçlarla tektonik ilişkilidir. Alan Alpinorojenezinden yoğun bir şekilde etkilenmiştir.İnceleme alanında dolomitik kireçtaşlarında ve siyah renkli rekristalizekireçtaşı-şist faylı dokanaklarında kurşun-çinko cevherleşmesi gözlenmiştir. Mostravermiş dolomitik yüzeylenmelerde sülfitli cevherleşmeler galenit ve sfalerit içerenince damar-damarcık şeklinde gözlenmiştir. Sülfit minerallerinden sfaleritinsimitsonite, galenitin ise anglezit ve seruzite dönüştükleri yapılan parlatmakesitlerinde belirlenmiştir.Cevher mineralojisi çalışmalarını desteklemek ve yankayaçlardaki mineralbileşimlerinin belirlenmesi amacıyla X-RD çalışmaları yapılmıştır. Kimyasal analizsonuçlarında Hasbey cevherleşmesinde Ag, Sb, Bi, Sn, Fe, Cd, Mn gibi eserelementlerin galenit ve sfaleritin bünyesinde yüksek oranda bulunmasıcevherleşmenin orta-yüksek sıcaklıklardaki hidrotermal eriyiklerle oluştuğunudüşündürtmektedir. Yapılan sıvı kapanım çalışmalarıyla da cevherleşmeyi oluşturansıvıların orta-yüksek sıcaklıklardaki hidrotermal sıvılar olduğu görüşüdesteklenmiştir. Cevherleşmede Th, U zenginleşmesi yanı sıra kıta kabuğu kökenliSn, Mo içeriklerinin yüksek oluşu cevherleşmenin kıta kabuğu kökenli olduğugörüşünü kuvvetlendirmektedir.İnceleme alanında IP metoduyla yapılan jeofizik çalışmada elde edilenanomaliler ışığında yeraltında 80-160 m aralığında olası cevher yoğunlaşmalarınınbulunduğu düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Çinko, kurşun, Hasbey, maden yatakları, Van.ABSTRACTGEOLOGICAL PROPERTIES AND ECONOMICAL IMPORTANCE OFHASBEY-GÖRÜNDÜ (West of GEVAŞ-VAN)GÜNAY, KurtuluşMsC, Geology Engineering DepartmentSupervisor: Assist. Prof. Dr. Ali Rıza ÇOLAKOĞLUAugust 2005, 108 pageIn this study the lithological properties and mineral deposit potential of therocks around the Hasbey-Göründü (West Of Gevaş-Van) which belong to the upperunit of the Bitlis Massive have been investigated.The 1/10.000 and 1/5000 scaled geological maps of the study area havebeen done. Lithological units were taken into account as 3 major topics and 9different units were differantiated according to the mineralogical and petrographicalinvestigations.The marbles and recrystalized limestones are comfortable with dolomiticand schistic units whereas they have tectonic contact with the clastic rocks of Eosen.The intensive effects of the Alpine orogenessis are seen in the study area.Lead- Zinc mineralization is seen in dolomitic limestones and the tectoniccontact of the dark colored recrystallized limestones and schists. Sulphiticmineralization is found as galena and sphalarite bearing veins and veinlets indolomitic horizans. The polished sections of the rocks show that sphalarite is alteredto simitsonite and galena to anglazite and serusite.The X-RD analysis were done to determine the mineralogical assemblageof wall rock and to support the ore mineralogy. According to the chemical analysis,presence of the high concentrations of some trace elements like, Ag, Sb, Bi, Sn, Fe,Cd, Mn in galena and sphalerite can indicate the origin of the mineralization ashydrothermal fluids in middle and high temperatures. The fluid inclusion studiessupport the origin of mineralization as middle-high temperature hydrothermalfluids. Enrichment of Th, U, Sn, Mo, also strengthen the source of the mineralizationas continental crust.Geophysical investigations were made in the study area using the IPmethod. IP anomalies indicate that the ore mineralization sould be found between80-160 meters below the ground level.Key Words: Lead, zinc, Hasbey, mineral deposits, Van.