Kırsal Turizm Potansiyelinin Ortaya Çıkarılmasında Kırsalda Kadının Durumuna Bir Bakış: Van Otlu Peyniri Üretimi Örneği

Abstract

Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Van ili sahip olduğu tarihi ve kültürel zenginlikleri ile önemli bir turizm kentidir. Turizm, dezavantajlı kırsal alanların kalkınmasında önemli bir bileşen olabilmektedir. Çalışma kapsamında, kırsal turizm potansiyelinin ortaya konmasında kırsal kadının yeri değerlendirilmektedir. Çalışmanın amacı, turistik ürün olarak değerlendirilemeyen ve kırsal turizm çalışmalarında elealınması halinde önemli katma değer yaratacağı düşünülen Van Otlu Peyniri (VOP) ve peynirin yapımı sürecinde yoğun emek harcayan kırsal kadının durumunu ortaya koymaktır. Van’ın dört ilçesinde yürütülen araştırma, nitel araştırma yönteminde durum çalışması tasarımında çoklu vaka çalışması ile yapılmıştır. Ayrıca, etnografik yöntem de kullanılarak gözlemci olarak yer aldığımız araştırma ile peynir yapımı sürecinde yoğun emeği olan kadınların süreci yönetmeleri, günlük yaşamları, kültürleri, peynirin hayatlarındaki yeri hakkında veriler toplanması yüz yüze yarı yapılandırılmış görüşmelerle gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları; toplumun geleneksel yapısının ve kültürel özelliklerinin kadınların günlük yaşamlarında önemli bir etkisinin olduğunu ve bunun da peynir üretim-pazarlama süreçlerine yansıdığını göstermektedir. Kırsal turizmin bölge için önemli bir kalkınma aracı olabileceği, ancak ekonomik değer yaratma noktasında VOP’un “üretim hikâyesinin” turistik ürün olma sürecinde aşılması gereken önemli sorunlar olduğu görülmüştür. Bu sorunlara yönelik çeşitli öneriler geliştirilmiştir.