Vejetasyon Dönemininin Mera Kalitesi ve Hayvan Performansı Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, vejetasyon döneminin mera kalitesi ve merada otlayan erkek ve dişi tokluların canlı ağırlık artışına etkisi ile merada otlayan hayvanlara ek yem desteği gerektiren dönemin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma TİGEM Altındere Tarım İşletmesi meralarında yürütülmüştür. Mera döneminin başından itibaren hayvanların yoğun olarak otladığı üç bölgede, dörder değişik noktadan, 4 mz'lik alanlar tel örgü ile korunarak, değişik dönemlerde meranın ot verimi ve otlamaya bağlı kayıplar belirlenmiştir. Bu amaçla, korunmuş ve açık alanlardan, iki haftada bir olmak üzere, Mayıs ayının 2. haftasından Ağustos ayının 2. haftasına kadar, mera örneklemesi yapılmıştır. Mera örneklemesine paralel olarak, merada otlayan 20'şer adet erkek ve dişi toklunun canlı ağırlıkları da belirlenerek günlük canlı ağırlık artışları hesaplanmıştır. Çalışma süresince meradan toplanan ot örneklerinin ağırlıkları ve ham besin madde (KM, OM, HK, HP, NDF ve ADF) analizleri ile in vitro sindirilebilirlikleri belirlenmiştir. Vejetasyonun ilerlemesine bağlı olarak mera otlarının KM, NDF ve ADF düzeyleri artmış, HP düzeyi azalmış (P< 0.01), OM ve HK içeriği ise değişmemiştir. Otlamanın etkisi bu parametrelerde önemsiz bulunmuştur. Vejetasyon dönemi KM sindirilebilirliği, KM verimi ve sindirilebilir KM verimini önemli düzeyde etkilemiştir (P< 0.01). Deneme başında açık ve korunmuş alanlar için % 69.70 ve % 69.25 olan KM sindirilebilirliliği, 7. örnekleme döneminde % 42.91 ve % 43.45'e gerilemiştir. Bu parametrelerde de otlamanın etkisi önemsiz bulunmuştur. Meranın KM verimi 1., 2., 3., 4., 5., 6. ve 7. örnekleme dönemlerinde açık ve korunmuş alanlar için sırasıyla 54.46 ve 69.64; 81.88 ve 120.54; 50.55 ve 111.74; 59.10 ve 97.13; 32.82 ve 78.81; 38.06 ve 67.61; 26.96 ve 52.65 kg/da olarak bulunmuştur. Meranın sindirilebilir KM verimi ise aynı sıraya göre 37.82 ve 48.12; 51.50 ve 78.41; 28.29 ve 58.50; 30.15 ve 48.18; 16.12 ve 37.65; 17.76 ve 31.56; 11.96 ve 24.10 kg/da olarak bulunmuştur. Bu parametrede hem vejetasyon dönemi ve hem de otlamanın etkisi önemli bulunmuştur (P< 0.01). Mera örneklerine paralel olarak yapılan tartımlarda, 2., 3. ve 4. dönemlerde tokluların canlı ağırlık artışlarının iyi olduğu (erkekler için 228, 263 ve 182 g; dişiler için ise 252, 194 ve 184 g) belirlenmiş, sonraki tartımlarda ise oldukça düşük canlı ağırlık artışları elde edilmiştir. Bu çalışmada, Doğu Anadolu şartlarında meraların Mayıs ve Haziran aylarında besi hayvanlarının besin madde ihtiyaçlarını önemli ölçüde karşılayabileceği, ancak bu dönemden sonra ek yem desteğine ihtiyaç bulunduğu sonucuna varılmıştır.