Çeviri Tarihi ve Kürtçe Çeviri Çalışmaları

Abstract

Çeviri insanlar arasındaki iletişim için önemli bir etkinliktir. İnsan ilişkilerinin artmasıyla özellikle dini metinlerin ortaya çıkması ve dinlerin farklı milletler arasında yayılmasıyla dil farklılığı problem haline geldi. Bu durum beraberinde çeviri gerekliliğini ortaya çıkardı ve böylece çeviri etkinliği sonrasında çeviri sorunsallığı ortaya çıktı. Çeviri sorunsallığı yirminci yüzyılın ortalarına kadar bilimsellikten uzak bir şekilde ilerledi, fakat yirminci yüzyıllın ortalarından sonra bilimsel bir boyut kazandı ve günümüze kadar geldi. Bu tarihsel süreçte Kürtçe yazını da zamana, sosyal ve siyasal süreçlere göre çeviri pratiğinden nasibini almıştır. Her ne kadar dünyadaki çeviri akımlarının ortaya çıkış tarihi ve tarzıyla parallelik göstermese de, Kürtçe yazınının çevirisi tarihin sayfalarında yerini almıştır. Bu çalışmada da çeviri hem tarihi açıdan hem de gelişimi ve geçirdiği süreçler açısından değerlendirildi. Çevirinin hem Batı'da hem Doğu'daki gelişimi ve çeviri açısından kritik olan dönemler analiz edildi. Ayrıca Kürtçe çeviri çalışmaları ve Kürtçe çeviri çalışmlarının dönüm noktası sayılabilecek kritik dönemler değerlendirildi. Bu çalışmayla amaç, çevirinin tarihsel gelişimi ve çeviri sorunsallığı üzerine çalışmaların gelişimini, Kürtçe çeviri çalışmaları Kürt Dili ile ve Kürtçe bir mantıkla sunmaktır. Anahtar Kelimeler: Çeviri, Çeviri Tarihi, Kürtçe Çeviri, Çeviri Teorisi, Çeviribilim.

ABSTRACT Translation is an important activity for communication between people. With the increase of human relations, especially with the emergence of religious texts and the spread of religions among different nations, the diversity of language has become a problem. This situation brought about the necessity of translation and then the pain point of translation emerged after the translation activity. The pain point of translation progressed apart from scientific until the mid-twentieth century, but after the mid-twentieth century it gained a scientific dimension and survived to the present day. In this historical process, the Kurdish literature has effected from the practice of translation according to time, social and political processes. Although it does not show parallelism with the date and style of the emergence of translation movements in the world, the translation of the Kurdish writing has taken its place on the pages of history. In this study, the translation was evaluated both in terms of its history and its development and processes. The development of translation in both the West and the Middle East and the critical periods in terms of translation were analyzed. In addition, Kurdish translation studies and critical periods that could be considered as the turning points of Kurdish translation studies were evaluated. to present the works in Kurdish language and in Kurdish logic. Keywords: Translation, History of Translation, Kurdish Translation, Translation Theory, Translation Science.