E-öğrenme Ortamlarında Öğrenen Özelliklerine Dayalı Etkileşim Profillerinin Belirlenmesi

Abstract

Öğrenenlerin e-öğrenme ortamlarındaki etkileşimlerine dayalı profillerinin belirlenmesi öğretim tasarımında ve e-öğrenme ortamlarının tasarlanmasında önemli bir yere sahiptir. Etkileşim profilleri, farklı özelliklere sahip e-öğrenenlerin e-öğrenme ortamlarındaki etkileşimlerini ifade etmektedir. Bu araştırmada güdülenme ve öğrenme stratejileri açısından öğrenenlerin e-öğrenme ortamlarındaki etkileşim profillerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma altı hafta boyunca Bilgisayar Ağları ve İletişim dersini alan 65 öğrenen ile yürütülmüştür. Öğrenenler ders bağlamında öğrenme yönetim sistemi (ÖYS) olarak Moodle ortamını kullanarak e-öğrenme yaşantıları geçirmiştir. Bu ortamda öğrenenler ders ile ilgili içerikler, tartışma ortamları, değerlendirme görevleri ve öğretici ile etkileşime girmişlerdir. Araştırma verileri; öz bildirim (bilişsel strateji ve güdülenme kaynakları) ve etkileşim verilerinin veri tabanında tutulmasıyla elde edilmiştir. Öğrenenlerin öğrenme stratejileri içerisinde yer alan bilişsel stratejileri olarak yineleme, açımlama ve düzenleme; güdülenme kaynakları olarak ise görev değeri ve sınav kaygısı ele alınmıştır. Etkileşim verileri ise Moodle ortamındaki öğrenen-öğrenen, öğrenen-öğretici, öğrenen-içerik, öğrenen-değerlendirme etkileşimleri olmak üzere dört tema altında incelenmiştir. Verilerin analizinde ilk olarak öğrenen etkileşimlerine dayalı bir sıralama yapılmıştır. Bu sıralamayı yapabilmek için gri ilişki analizi (grey relation analysis) kullanılmıştır. Öğrenenlerin etkileşim profilleri ile bilişsel stratejiler ve motivasyon kaynakları arasındaki bağıntının incelenebilmesi amacıyla optimal ölçekleme (optimal scaling) analizinden yararlanılmıştır. Bu analiz sonucuna göre; yüksek etkileşimde bulunan öğrenenlerin açımlama ve düzenlemeye dayalı bilişsel stratejilerinin yüksek olduğu, düşük etkileşimde bulunan öğrenenlerin ise düşük açımlama ve düzenleme bilişsel stratejilerine sahip oldukları gözlenmiştir. Bununla birlikte, güdülenme kaynağı olarak görev değeri yüksek olan öğrenenlerin ise genellikle yüksek düzeyde yineleme stratejilerini kullandıkları görülmüştür. Düşük etkileşim düzeyinde de olsa; sınav kaygısı yaşayan öğrenenlerin daha çok etkileşime girdikleri, sınav kaygısından uzak olan öğrenenlerin ise daha az etkileşime girdikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Bu bulguların sonucunda öğrenenlerin tercih ettikleri bilişsel stratejilerin e-öğrenme ortamlarındaki etkileşimleri üzerinde önemli bir etken olduğu ortaya çıkmıştır.