Değişik Şekillerde Üretilen Şeker Pancarı Posası Silajının Kuzu ve Süt İneği Rasyonlarında Kullanılma Olanakları

Abstract

Bu çalışmada, enerji bakımından zengin ve ucuz bir yem maddesi olan şeker pancarı posasının, daha verimli ve uzun süre kullanma olanağı sağlayacak silolanma yöntemleri araştırılmış ve bu silaj kuzu besisi ve süt ineği rasyonlarında kullanılmıştır. Bu amaçla, şeker pancarı posası, kuru maddesi % 20, 25 ve 30'a yükseltilecek şekilde buğday samanı ya da kuru ot ile karıştırılıp, farklı düzeylerde üre (buğday samanı içeren örnekler için % 0, 1, 1.5 ve 2; kuru ot içeren örnekler için % 0, 0.5 ve 1) ve % 5 melas ile desteklenerek, birer kg'lık cam kavanozlarda iki ay süreyle suçlanmıştır (Denemel). İnkubasyon süresinin sonunda yapılan analizlerde silaj pH'larmın 3.72-4.40 arasında değiştiği ve silajda ağılıklı olarak asetik asit yönlü fermentasyonun gerçekleştiği (31.17-71.51 g/kg KM), laktik asit miktarının daha düşük olduğu (13.38-35.35 g/kg KM), bütirik asit oluşumunun ise çok düşük düzeyde kaldığı (0.06-1.84 g/kg KM) gözlenmiştir. Silaj örneklerinin rumende yıkılabilirliği (Deneme 2) silajların kuru madde düzeyini yükseltmek için katılan buğday samanı düzeyinden olumsuz etkilenirken, kuru ot düzeyinin genelde olumsuz bir etkisi olmamıştır. Silajlara katılan üre miktarı silajların yıkılma düzeyini etkilememiştir. Deneme l ve 2 sonuçları dikkate alınarak yapılan karşılaştırmalarda en iyi silaj örnekleri buğday samanı içeren grupta % 20 KM ve % l üre içeren örnek (BSYŞPP), kuru ot içeren grupta ise % 20 KM ve % O üre içeren örnek (KOYSPP) olarak belirlenmiş ve sözü edilen örneklerin içeriğine uygun hazırlanan silajlar (12'şer ton ) mısır silajı ve çayır kuru otu ile birlikte deneme 3, 4 ve 5'te kullanılmıştır. Sindirim denemesinde (Deneme 3), organik maddenin sindirilebilirliği mısır silajı, BSYŞPP silajı, KOYŞPP silajı ve çayır kuru otu tüketen gruplarda sırasıyla % 60.39, %58.99, %55.80 ve % 60.03 (P>0.05) olarak bulunmuştur. Denemede ham selülozun sindirilebilirliğide benzer bulunurken, ham protein sindirilebilirliği BSYŞPP grubunda üstün bulunmuştur (P<0.05). Ham proteinin sindirilme derecesi yukarıdaki sıraya göre % 65.98, % 86.26, % 70.27 ve % 70.66 olarak belirlenmiştir. Süt ineği denemesinde (Deneme 4) grupların yem tüketimi kuru madde esasına göre silaj tüketen gruplarda benzer, çayır kuru otu tüketen grup üstün bulunmuştur (P<0.01).Grupların süt verimi, yağa göre düzeltilmiş süt verimi, kuru maddeye göre düzeltilmiş süt verimi ve sütün kompozisyonu benzer bulunmuştur. Denemede, yemlemeden 3 saat sonra hayvanlardan alınan rumen sıvısında pH gruplar arasında benzer bulunurken, NHi-N değeri BSYŞPP silajı tüketen grupta çayır kuru otu tüketen gruptan üstün bulunmuştur. Rumen sıvısında laktik asit ve propiyonik asit konsantrasyonları arasında farklılık belirlenmezken, asetik asit konsantrasyonu KOYSPP silajı tüketen grupta daha düşük bulunmuştur (P<0.05). Grupların serum total protein, glikoz, kalsiyum ve trigliserid düzeyleri benzer; serum üre-N, fosfor ve kolesterol düzeyleri arasında farklılıklar belirlenmiştir. Kuzu besi denemesine (Deneme 5) ilişkin sonuçlar, gerek mısır silajı, gerekse şeker pancarı posası silajlarının kuzuların besi performansını tatmin edici bir düzeye yükseltmediği şeklindedir. Sonuç olarak; bu çalışmada, yaş şeker pancarı posasının kuru madde düzeyinin % 20'ye yükseltilmesi ve melas ile desteklenmesi durumunda kaliteli bir silaj elde edilebileceği; bu silajm besleyici değerinin mısır silajı ile eşdeğer olarak kabul edilebileceği sonucuna varıldı. Süt ineği denemesinden olumlu sonuçlar elde edilmesine karşın, kuzu besisinde şeker pancarı posası silajınm kullanılabilirliği tartışmalıdır.