Florozisin Koyunlarda Bazı Mineraller ve Hormonlar Üzerine Etkilerinin Araştırılması

Abstract

Bu çalışmada; florozisin koyunlarda plazma flor (F), serum kalsiyum (Ca), fosfor (P), magnezyum (Mg), kalsitonin (CT), intakt paratiroid hormon (iPTH) ve vitamin D3 (Vit D3) üzerine etkileri araştırıldı. Araştırmada 3-4 yaşlarında 50 tanesi Tendürek Dağı (yaklaşık 2000 m) bölgesinde kronik florozisli (Florozisli grup) ve 25 tanesi Van bölgesinden (1700 m) florozis belirtisi göstermeyen (Kontrol grubu) toplamda 75 Morkaraman Koyunu kullanıldı. Türkiye' nin Doğu Anadolu bölgesindeki VanAğrı şehirlerinden kronik florozisli 50 koyundan toplanan veriler, Van bölgesinde florozis belirtisi göstermeyen 25 koyunla karşılaştırıldı. Plazma F seviyeleri spesifik flor elektrodu ile ölçüldü, serum Ca, P ve Mg seviyeleri fotometrik yolla, serum CT ve iPTH seviyeleri immünometrik kemilüminesans assay yöntemi ile belirlendi, serum Vit D3 seviyesi HPLC metodu ile analiz edildi. Florozisli gruptaki serum P ve Vit D3 seviyeleri düşük (p<0.001), serum CT (p<0.01) and iPTH (p<0.001) düzeyleri kontrol grubundan yüksekti. Ca ve Mg değerleri istatistiksel olarak önemsizdi. Elde edilen bulgular, uzun süreli ve yüksek miktarda flora maruz kalma sonucunda koyunlarda osteomalatik durumun oluşabileceğini desteklemektedir. Sonuç olarak, florozis şekillendikten sonra dişlerde ve iskelet sisteminde dönüşü olmayan patolojik bir durum söz konusu olduğundan, bu bölgede yaşayanlara temiz su kaynakları verilmeli. Aksi durumda florun dişler ve kemikler üzerindeki olumsuz etkisini önlemek için uygun dozlarda Ca, P, Mg ve Vit D3 ilavesi yapılmalıdır.