Abdulla Peşêw'in Şiirlerinde Tarz Sanatı

Abstract

Ev lêkolîna zanistî cehdek e ji bo raxistina têgeha şêwaz û şêwaznasiyê, û weke metod û rêbazeke pêkhate û forma taybet bi nivîsînê, ku nasname û bîr û hizra nivîskaran li dor darêtin û curê nivîsîna deqa wêjeyî diyarî dike. Ev yek rolek girîng û sereke dilîze di nasîn û cudakirina berhema edebî û nemaze şêwaza taybetî a nivîskaran jî dide xuya kirin. Lewre nivîskar hertim cehda wê dide ku berhemek cuwan û dahênerane pêşkeş bike û deqa xwe ji deqa nivîskarek din cuda bike, ku eva jî merem û armanca sereke ya şêwazê ye. Ji ber ku girîngiyek zêde bi şêwaz û kar û pirogramên şêwazê li niha û cîhana edebî de hatiye dayîn û bûye bi mijarek girîng ya vekolîn li biyavên rexneyî û rexneyên piratîkî. Di vê navberê de Ebdula Peşêw wekî helbestvanekî nû û hevçerx ê kurd hertim li cehda nûgerî û peyrewkirina şêwaza taybet bi xwe bûye. Bi vî awayî jî xwedî şêwazek taybet bi xwe ye û eva jî bi zelalî li deqên wan de reng vedaye. Li vê vekolînê de me hewil daye ku li warê şêwaza ziman, serwa, mosîqa, kêş, teknîk û şêwazên xwedî taybetiyan ve, deqên helbestê bixine ber çavên xwendevan û şehrezayên wêje û edebiyatê. Di beşa yekema vê lêkolînê de jiyan û berhemên Peşêw bi kurtasî hatine baskirin. Herwisa di beşa duyem de bi awayekî teorî bas ji têgeh û pênaseya şêwazê û girîngiya şêwazê û dîroka serhildana şêwazê hatiye kirin. herweha ramana rexnegiran û sedemên sereke ên çêbûn û awayên şêwazê û ew sedemên ku bandorê li ser duristbûna şêwazê çêdikin, bas ji wan hatiye kirin. piştre erk û têkiliya şêwazê bi rewanbêjiyê û zimanewaniyê hatiye nîşandan. Li beşa sêyem de jî, piraktîzeya rengvedana şêwazê li astên dengsazî û pêkhateyî û watayî li dîwanên helbestên Pişt le newa û rû le kirrêwe, û hespim hewr e û rikêfim çiya, sewlim pola û kenarîş dûr hatiye kirin.

Bu bilimsel araştırma, biçim ve biçim bilgisi kavramlarını açıklamak için yapılmıştır. Örneğin metod, oluşum yöntemi, yazma ile ilgili formlar. Bu da yazarların edebi metinlerin yazma teknik ve yöntemleriyle alakalı duygu, düşünce ve görüşlerini yansıtır. Buda edebi eserleri tanımak ve ayırmak için, hatta yazarların özel biçimlerini göstermek için önemli ve temel bir rol oynar. Onun için yazar her zaman yaratıcı ve güzel bir eser ortaya koymak ister ve kendi metnini diğer yazarların metinlerinden ayrı tutmak ister. Aslında bu da biçimin temel amacıdır. Çünkü günümüzde özellikle edebiyat dünyasında biçime çok fazla önem verilmektedir, ayrıca eleştiri ve pratik eleştiri çalışmalarında biçim konusu önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda çağdaş ve yeni Kürt şair Abdulla Paşew eserlerinde herzaman kendisine özel ve yenilikçi bir tarz yaratmaya çalışmıştır. O kendine özel tarzı olan bir şairdir ve bunu eserlerinde açıkça yansıtabilmiştir. Biz bu araştırmada şairin eserlerinde kullandığı dili, ritmi, ahengi, müziği, vezni, tekniği, ve özel biçimlerini okur, edebiyatçı, ve edebiyat severlerin görüşlerine sunmak istedik. Birinci bölümde Abdulla Paşew in hayatı ve eserleri kısaca anlatılmıştır. İkinci bölümde de biçim kavramı, biçimin tanımı, önemi ve ortaya çıkma tarihi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca tenkitçilerin biçim ile alakalı görüşleri, biçimin türleri, biçimin ortaya çıkış nedenleri ve biçimin oluşumunda etken olan temel faktörler ele alınmıştır. Daha sonra biçimin söz sanatları ve dilbilim ile olan ilişkisi ve görevi anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise Divan şiirlerindeki Pişt le newa û rû le kirrêwe, û hespim hewr e û rikêfim çiya, sewlim pola û kenarîş dûr sesbilgisi aşamaları, oluşum ve anlam bilgisi üzerindeki biçim yansımalarının analizi yapılmıştır.