Evidences of Extensional Tectonics at the Southern Boundary of the Galatean Volcanic Province, Nw Central Anatolia

Abstract

Arazi çalışmaları, Galatya Volkanik Bölgesi (GVB) güney-doğu kesiminin KB-GD ile KKB-GGD ile KKD-GGB doğrultulu ve açılmalı (ekstansiyonel) bir tektonik rejim geçirdiğini göstermektedir.Yerel volkanotortul istifin dizilimi ve bu istifi kesen kırıkların durumu (Toprak vd., 1996), bu açılmanın Pliyosen (?) sonrası olabileceğine işaret etmektedir. Buna karşın, arazi gözlemleri, volkanizma ile eşzamanlı olduğu bilinen çökelmenin aynı zamanda faylanma ile de eşzamanlı olabileceğine dikkat çekmektedir. Belirlenen doğrultulardaki kabuk uzamalarının Ege Bölgesini de, Miyosen'de veya günümüzde etkilediği bilinmektedir. Bu yapısal benzerliğin yanı sıra, hem Ege'de (Yılmaz, 1990) hem de GVB'de (Tankut vd., 1998), erken-orta Miyosen'de kalk-alkali magmalar, geç Miyosen'de ise alkali magmalar üretilmiştir. GVB'yi etkileyen açılma, yörenin en önemli fayı olan Kuzey Anadolu fay (KAF) zonuna ilişkin güncel gerilme koşullarına aykırıdır. Diğer bir deyiş ile, bu açılmayı sağlayan yapılar, KAF'ına ait gerilmeler ile açıklanamaz. Dolayısı ile, bu açılmalı rejimin güncel KAF rejiminden önce gelişmiş ve bitmiş olması gerekir. KAF'ın olasılıkla Pliyosen'de oluştuğu bilindiğine göre, bu açılma rejiminin Pliyosen öncesinde son bulduğu ortaya çıkar. GVB'den sağlanan radyometrik yaş verileri, en genç alkali bazaltik kayaçların 9-11 milyon yıl yaşında olduğunu göstermektedir (Tankut vd.,, 1998). Yazarlar, bu kayaçların jeokimyasal olarak kıta içi rift bazaltlarına benzediklerini belirtmektedirler. Eğer bu kayacın magmatik oluşumu / püskürmesi yörede saplanan açılma ile ilişkili ise, açılma rejiminin bu devirde, yani 9 -11 My önce, varolduğu söylenebilir. Bir taraftan yapısal diğer taraftan da magmatik etkinliklerin benzerlikleri, GVB'nin Miyosen (?)'de, blok kinematiği anlamında Ege bölgesine bağlı olduğunu düşündürmektedir.