Norduz Erkek Toklularında Bazı Spermatolojik Özellikler ve Yaşa Bağlı Değişimi

Abstract

Bu çalışmada, Akkaraman varyetesi olarak kabul edilen Norduz erkek toklularında sperma verimi ve kalite özelliklerinin yaşa göre değişiminin saptanması amaçlanmıştır. Erkek toklularda sperma alımına ortalama 275 günlük oldukları zaman başlanmıştır. Bu amaçla 23 baş erkek toklu 5–6 hafta süreyle yapay vajinaya alıştırılmıştır. Çalışma materyali toklularda sperma verimi ve özelliklerinin saptanmasında 275–365 günlük yaş dönemlerinde ayda bir, 379–463 günlük yaş dönemlerinde ise 14 günde bir olmak üzere toplam 11 denetim yapılmıştır. Norduz erkek toklularında sperma miktarı, sperma motilitesi, spermatozoit yoğunluğu ve anormal spermatozoit oranına ilişkin en küçük kareler ortalamaları 0.67±0.05 ml, %78.7±3.96, 4.52±0.34 (x109/ml) ve %29.74±1.70 olarak gözlenmiştir. Kitle hareketi ve sperma kıvamı için tanımlayıcı değerler 3.83±0.06 ve 3.53±0.06 olarak bulunmuştur. Tekiz ve ikiz erkek toklularda sperma miktarı (ml), sperma motilitesi (%), kitle hareketi (0–5), sperma kıvamı (0–5), spermatozoit yoğunluğu (109/ml) ve anormal spermatozoit oranı (%) sırasıyla 0.73±0.02, 0.63±0.03; 76.96±1.72, 80.70±2.47; 3.85±0.09, 3.79±0.05; 3.49±0.08, 3.60±0.06; 4.74±0.14, 4.44±0.20; 30.68±0.73, 28.20±1.03 olarak bulunmuştur. Aynı şekilde 3, 4 ve 5 ana yaşlı erkek toklularda sırasıyla sperma miktarı (ml) 0.71±0.04, 0.63±0.02 ve 0.70±.03; sperma motilitesi (%) 80.96±3.56, 73.56±1.61 ve 81.97±2.47; kitle hareketi (0–5) 3.96±0.14, 3.69±0.09 ve 4.08±0.08; sperma kıvamı (0–5) 3.55±0.13, 3.41±0.08 ve 3.81±0.08; spermatozoit yoğunluğu (109/ml) 4.62±0.29, 4.15±0.13 ve 5.01±0.20; anormal spermatozoit oranı (%) ise 29.38±1.50 30.18±0.68 28.76±1.03’dir. Çevresel faktörlerden canlı ağırlık, yaş dönemi, ana yaşı ve doğum tipinin etkilerinin ise spermatolojik özelliğe göre değiştiği gözlenmiştir.