Van' Da Kesilen Dişi Sığırların Genital Organlarında Görülen Lezyonların İnsidensinin Araştırılması

Abstract

Bu çalısmada Van’da kesilen ineklerin genital organlarında görülen patolojik olguların insidensini belirlemek amaçlanmıstır. Arastırmada, Van’da disi sıgır kesimi yapan isletmelerde, 822 adet degisik ırklardan (Holstein, Dogu Anadolu Kırmızısı, Güney Dogu Anadolu Kırmızısı, Yerli Kara, Simental, Esmer ve bu ırkların melezleri) disi sıgırların genital organlarındaki patomorfolojik olguların postmortem makroskobik incelemesi yapılmıstır. Çalısmada 822 adet disi sıgırdan 315 (%38,2)’inde gebelikle karsılasıldı. Bunlardan 122 (%14,84)’si gebeligin ilk dönemi (0-90 günlük), 145 (%17,64)’i 3-6 aylar arası, 48 (%5,84)’i de 6 aylıktan büyük olarak tespit edilmistir. Karsılasılan gebeliklerin 147 (%17,88)’si sag kornu uteride, 168 (%20,44)’i de sol kornu uteride sekillenmistir. Gebelikler arasında 2 (%0,24) adet mumifiye fötüs ve 1 (%0,12) adet de masere fötüs saptanmıstır. Her iki ovaryumda toplam 17 (%2,07) adet luteal kist, 24 (%2,92) adet de folliküler kist olgusu görüldü. Parovarial kist olgusuyla 2 (%0,24) materyalde karsılasıldı. 717 (%87,22) adet sıgırda fizyolojik ve patomorfolojik ovarial aktiviteye rastlandı ve bunlardan 643 (%78,22)’i normal sınırlar içinde, 74 (%9,01)’sı da patolojik olarak degerlendirildi. Patomorfolojik olgulardan 32’si (%3,89) sag ovaryumda, 34 (%4,14)’ü sol ovaryumda, 8 (%0,97)’i ise her iki ovaryumda tespit edildi. Hydrosalpinx olgusu 2 (%0,24) sıgırda görüldü ve bunlardan bir tanesi (%0,12) sag ovidukta, diger 1 (%0,12)’i de iki taraflı olarak görüldü. Salpingitis’e 5 (%0,61) disi sıgırda rastlandı. Salpingitis olgularının 3 (%0,36)’ü sagda, 1 (%0,12)’i solda ve 1 (%0,12) adet de çift taraflı oldugu görüldü. Oviduk yapısması ise 4 (%0,49) materyalde tepit edildi. Sol ovidukta 2 (%0,24), sag ovidukta 1 (%0,12) adet ve çift taraflı da 1 (%0,12) adet adezyonla karsılasılmıstır. Uterusta; mukometra olgusu 9 (%1,09) materyalde saptandı. Hydrometra olgularıyla 3 (%0,36) materyalde korpus ve kornu uterilere yayılmıs olarak karsılasıldı. Pyometra 9 (%1,09) materyalde tespit edilmistir. Parametrial yapısma olgusu toplam 4 (%0.48) materyalde belirlenmis olup, 2 (%0,24)’sinde her iki kornu uterinin yapısmıs oldugu, 2 (%0,24)’sinde de tek taraflı yapısma gelistigi saptanmıstır. Segmental aplazi olgusu ile 1(%0,12) materyalde karsılasıldı. Böylece uterusta %3,53 oranında patomorfolojik olgu tespit edilmis oldu. Bu çalısmada, genital organlarda toplam %13,87 oranında patomorfolojik olgu tespit edilmistir. Sonuç olarak bu çalısmada, Van’da kesilen disi sıgırların genital organlarındaki patomorfolojik olgular postmortem incelenmis, lezyonların boyutları ve insidensleri degerlendirilmeye çalısılmıstır. Diger taraftan da bu arastırmanın, bölgenin disi sıgırlarının genital organlarında rastlanan lezyonların yayılımı ve görülme oranının ortaya çıkartılmasına ve ekonomik kayıplara neden olan hastalıkların belirlenmesine katkıda bulunacagı kanısına varılmıstır.