Peynir Turizmi Temelli Kültür Rotaları Oluşturulmasına Yönelik Bir Araştırma: Van Otlu Peynir Örneği

Abstract

Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Van İli, farklı deneyimler yaşamak isteyen turistler için eşsiz doğası, zengintarihi ve kültürel varlıkları ile alternatif turizm potansiyeline sahip bir kenttir. Bu çalışmanın amacı, Van otlupeynirinin hikayesinin turistik bir ürün olarak pazarlanabilmesi için peynir üretiminin deneyimlenebileceği vepeynir tadımının yapılabileceği peynir çiftliklerinin kurulması ve önerilen peynir çiftliklerine planlanacak tematik kültür rotalarında yer verilebilmesi için turizm sektörü paydaşlarında farkındalık yaratmaktır. Araştırmakapsamında, Van kırsalında üretilen Van otlu peynir üretim sürecinin araştırılması ve üretim süreci arkasındayer alan hikâyenin ortaya konabilmesi için Van’ın dört farklı ilçesinde ön saha çalışması yapılmıştır. Çalışmadapeynir yapım sürecini gözlemlemek ve yerel üreticilerin (köylülerin) yaşam koşullarına yönelik bilgi sahibiolmak amacıyla katılımcı olmayan gözlem tekniği kullanılmıştır. Ön saha çalışması sırasında yerel üreticileresorular yöneltilerek peynir yapım sürecine yönelik ayrıntılı veriler toplanması sağlanmıştır. Araştırmanın anaamacına yönelik boyutunda ise, Van TÜRSAB Bölgesi üyesi olan gönüllü tur acente işletmecileri ve ŞURAüyesi tur rehberleri ile yüz yüze görüşmeler yürütülerek Van otlu peyniri üretim sürecinin deneyimlenmesineyönelik oluşturulabilecek rotaların belirlenmesi sağlanmıştır. Görüşmelerde 5 üye acente ve 3 tur rehberiningörüşleri alınmıştır. Bu görüşler ve araştırmacıların Van ilinde yapmış oldukları saha çalışmaları sonucundaelde etmiş oldukları veriler sentezlenerek Google haritalar aracılığıyla potansiyel peynir turizm rotaları oluşturulmuştur. Araştırma sürecinde Van otlu peynirinin turistik bir ürün olarak pazarlanması noktasında henüzkolektif bir bilincin oluşmadığı ve çözülmesi gereken sorunlar olduğu görülmüştür. Bununla birlikte hem yüzyüze görüşmelerde alınan uzman görüşleri hem de saha çalışmalarında yerel üreticilerin bu noktada oldukçaistekli oldukları gözlenmiştir. Yakın gelecekte turizm paydaşları ve özellikle yatırımcıların iyi uygulama örneklerinde görüldüğü üzere Van otlu peynirinin hikâyesini turistik ürün olarak pazarlamaları beklenmektedir