Uykusuzluk Şiddeti İndeksi'nin Türk Örneklemindeki Psikometrik Özellikleri

Abstract

Amaç: Toplumda yapılan tarama çalışmaları uykusuzluk yaygınlığının yaklaşık üçte bir oranında görüldüğünü bildirmektedir. Psikiyatrik bozuklular ve sağlık sorunu yaşayan hastalarda uykuyla ilişkili zorlukların azımsanmaya-cak düzeyde olduğu yolunda güçlü araştırma bulguları vardır. Bu anlamda birincil ve ikincil uykusuzluğu değerlen-dirmede kullanılacak ölçme araçlarının geliştirilmesi ve kullanımı daha da önem kazanmaktadır. Morin'in geliştir-diği Uykusuzluk Şiddeti İndeksi (UŞİ) farklı dillere de çevrilmiş, pratik kullanıma sahip bir ölçme aracıdır. Bu çalış-mayla Uykusuzluk Şiddeti İndeksi'nin Türk örneklemindeki psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlan-mıştır. Yöntem: Araştırmanın verileri Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi Psikiyatri Polikli-niği'ne başvuran 34 depresyon hastası ve sağlıklı 258 üniversite öğrencisini oluşturduğu bir örneklemden toplan-mıştır. Araştırmaya katılan deneklere UŞİ, Hamilton Depresyon Ölçeği (HAM-D), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKÖ) uygulanmıştır. UŞİ'nin birlikte geçerliliği diğer psikolojik değişkenlerle korelasyonlar hesaplanarak değerlendirilmiştir. Madde analizleri, iç tutarlılık katsayısı ve tekrarlı uygulamalar arasında sınıf içi korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Yapı geçerliliğini değerlendirebilmek amacıyla varimaks rotasyonlu ana bileşenler analizi ve yapısal eşitlik analizinden yararlanılmıştır. Sonuçlar: Ölçeğin diğer değişken-lerle korelasyonları yeterli düzeydedir. Ölçek maddelerinin ayırt edicilikleri 0.44'ün üzerindedir. Tüm maddeler için iç tutarlıklık katsayısı 0.79 olarak bulunmuştur. Depresyon hastalarında 30 günlük sınıf içi korelasyon 0.65 ve sağlıklı kişilerde 15 günlük sınıf içi korelasyon 0.82'dir. Faktör analizleri sonucunda ölçme aracının Türkçe formu-nun iki faktörlü bir yapı gösterdiği görülmüştür: 'Günlük işlevsellik' ve 'uyku kalitesi'. Tartışma: UŞİ Türk örnekle-minde araştırmacılar tarafından kullanılabilecek yeterli geçerlilik ve güvenilirlik düzeyine sahiptir. Sonuçlar önceki bulgular ve kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde tartışılmıştır.