Bir Üniversite Yemekhanesinde Yaşanan Salmonella Enterica ve Bacilus Cereus’a Bağlı Gıda Zehirlenmesinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada bir üniversite yemekhanesindeverilen yemekler sonrası ortaya çıkan gıda zehirlenmesibağlı salgınının incelenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmanın tipi olgu-kontrol çalışmasıdır. Kuşkuluiki olgu tanımı oluşturulmuştur. Çalışmaya toplam 472 kişialınmıştır. Çalışmada 29 Kasım 2018 tarihli gıdazehirlenmesi hakkında veri toplamak amacıyla 18 sorulukbir anket hazırlanmıştır. Anket sonuçlarına göre risketmenlerinin değerlendirilmesi için Binary LojistikRegresyon analizi yapılmıştır. Tahmini Rölatif Risk (TRR)%95 güven aralığında p<0,05 ise istatistiksel anlamlıkabul edilmiştir.Bulgular: Yakınmaların varlığı ve sayısı dikkate alınarakyapılan değerlendirmede katılımcılardan 278 kişinin “olasıolgu”, 49 kişinin “kuşkulu olgu“ ve 145 kişinin “sağlam”olduğu belirlenmiştir. Olası olgu grubunu yaş ortalaması21,9±0,2, kuşkulu olgularınn yaş ortalaması 20,9±0,3,kontrol grubunu yaş ortalaması 22,1±0,4’tür. Bizimçalışmamıza göre kaba atak hızı %71,8’dir. Olgugrubunda en fazla görülen yakınmalar sırası ile karın ağrısı,ishal, bulantı, ateş, üşüme titreme, kusmadır. (%83,7,%68,2, %66,8, %65,5, %57,1, %35,9) Olgu ve sağlamolarak belirlenenlerin tükettikleri yemeklere göre yapılanregresyon analizinde “makarna” için TRR=7,8 ve“trileçe” için TRR=10,1 olarak hesaplanmıştır. Yapılanmikrobiyolojik analizlerde alınan gıda örneklerindenmakarnada Salmonella enterica, trileçede Salmonellaenterica, Bacillus cereus üremesi olduğu saptanmıştır.Sonuç: Günlük yaşamımızda sıklıkla kamu ya da özelsektöre ait işyerlerinde pek çok gıda zehirlenmesi olgularıduyulmaktadır. Etyolojik ajan olarak salmonellanın aksineB.cereus genellikle göz ardı edilmektedir. B. cereussporlarının çiğ ve pişmiş gıdalarda yaygın olarak bulunmasıve yüksek ısıya dirençli olması nedeniyle toplu tüketimyerlerinde önemli sorunlar oluşturmaktadır. Gıda kaynaklızehirlenme olgularında etiyolojik ajan olarak göz ardıedilmemelidir. Çalışmada salgının bulaş yolu saptanmasınakarşın olası salgın nedeninin yetersiz ısıl işlem ve servismalzemelerindeki bakteri yükü olduğu, mutfaktaki gıdahazırlama alanlarının, malzemelerin yeterli düzeydetemizlenmemesi ve gıda hazırlayanların yeterli hijyenkurallarına uymaması olduğu düşünülmüştür. Benzersalgınların yeniden yaşanmaması için; kamuya ait yiyecekve içecek hizmeti veren toplu tüketim yerlerinde özelliklebazı alanlarda yoğunlaşma, gıdalardan kaynaklı zehirlenmerisklerini azaltabilir.