The Problem of Sources of Knowledge in Suhrawardi

Abstract

İşrâk felsefesi, 12. yy'da Sühreverdî'nin (ö. 587/1991) temsilcisi olduğu önemli bir ekoldür. Bu düşüncenin zemininde keşif ve müşâhede yer almaktadır. Bu ekol yöntem, bilgi, teorik fizik ve metafizik alanında birtakım iddialara sahiptir. Bilginin akıl dışı sezgisel yöntem ile de elde edilebileceğini savunan Sühreverdî, bu yöntem ile mutlak bilgiye de ulaşılabileceğini savunmuştur. Sühreverdî mutlak bilginin sezgisel kökenlerine dikkat çekerek hakikatin salt akıl ve duyulardan öte daha sağlam ve kesin bir yöntem ile ulaşılabilmenin imkânına işaret etmiştir. Bunun yanında aklî faaliyetleri ve duyusal verileri reddetmeyen Sühreverdî, nesnel gerçekliği vasıtasız bir şekilde kalbe doğan ilham üzerine temellendirmiştir. Ona göre bilgi formel ve sezgisel olmak üzere çeşitlendirilebilir. Formel bilgi duyusal ve akılsal verilerin kaynak alındığı bilgiyi temsil ederken, sezgisel bilgi keşif ve müşâhede yöntemi ile elde edilen bilgiyi temsil etmektedir. Kişi, ruhî arınmayı esas alarak birtakım riyazî süreçler ile nefsini tecrit ederek nûrlar âlemindeki gaybî bilgilere muttalî olabilmektedir. Bunun yanı sıra Sühreverdî bilgiyi müşâhede ile elde eden hikmet gelenekleri ile irtibat halinde olmuş birçok noktada onlardan etkilenmiştir. Buna göre Hermes, Eflâtun, Yeni Eflâtunculuk, kadim İran geleneği ve İslâm Tasavvufu, Sühreverdî'nin sırtını dayadığı ve ortaya koymuş olduğu Hikmetü'l-İşrâk düşüncesinin kökenlerini oluşturan gelenekler olması bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada İşrâk filozofu Sühreverdî'nin bilgiyi elde etmede kullandığı yöntemler ve onun düşüncesinde bilginin kaynakları problemi incelenmektedir. Bunun yanı sıra bu felsefenin ana ilkeleri ve dayandığı kökenler araştırılacaktır.

The philosophy of Hikmet al-Israq is a school founded by Suhrawardi in the 12th century. Discovery and observation are the basis of this thought. Suhrawardi, who argues that knowledge can be obtained with an irrational intuitive method, argued that absolute knowledge can be obtained with this method. In addition to this, Sührawardi, who did not reject mental activities and sensory data, based objective reality on the inspiration arising directly from the heart. According to him, knowledge can be diversified into formal and intuitive. While formal knowledge represents the knowledge from which sensory and mental data are sourced, intuitive knowledge represents the knowledge obtained by discovery and observation method. A person can gain access to the unseen knowledge in the realm of light by isolating his soul through some hypocritical processes based on spiritual purification. In addition to this, Suhrevdi was in touch with the traditions of wisdom, which acquired knowledge in this way, and was influenced by them at many points. Accordingly, Hermes, Plato, Neoplatonism, ancient Iranian tradition and Islamic Sufism are important in terms of being the traditions that form the origins of the philosophy of Hikmatü'l Isrâk, which Suhrawardi relied on and revealed. In this study, the methods used by Suhrawardi, the Israq philosopher, in acquiring knowledge and the main sources in his thought will be examined. In addition, the main principles of this philosophy and its origins will be investigated.