The Comparison of the Levels of Self-Care Agency and Self-Efficacy-Sufficiency of University Students Whose Educations Are Related To Health and Not.

Abstract

Tanımlayıcı, kesitsel karşılaştırmalı ve ilişki arayan tipte olan bu çalışma; eğitimi sağlıkla ilgili olan ve olmayan üniversite öğrencilerinin öz-bakım gücü (ÖBG) ve öz-etkililik-yeterlik (ÖEY) düzeylerini belirlemek ve karşılaştırmak amacıyla yapıldı. Çalışma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van Sağlık Yüksekokulu (SYO) ve Fen-Edebiyat Fakültesinde (FEF) 24-28 Aralık 2007 tarihlerinde yapıldı. Çalışmanın evrenini Sağlık Yüksekokulu (117 kişi) ve Fen-Edebiyat Fakültesi (Matematik 1.ve 2. öğretim, Fizik ve Tarih Bölümü) son sınıf öğrencilerinin tümü (149 kişi) toplam (266 öğrenci) alınması planlandı, ancak 60 öğrenci çeşitli nedenlerden dolayı çalışma kapsamına alınamadığından 206 öğrenci çalışmanın evrenini oluşturdu. Veriler; kişisel bilgi formu, ÖBG ve ÖEY ölçeği formu ile toplandı; yüzdelik ve ortalama hesabı, varyans analizi (ONE WAY ANOVA), DUNCAN çoklu karşılaştırma testi ve pearson korelasyon katsayısı analiz yöntemleri ile değerlendirildi. Öğrencilerin %48.5'inin SYO, %51.5'inin FEF, %63.1'inin erkek, %10.2'sinin babasının, %44.2'sinin annesinin eğitim düzeyinin okur-yazar olmadığı, %18.0'ının 9-12 kardeşe sahip olduğu, %25.2'sinin yurtta barındığı, %35.9'unun aylık gelirinin ihtiyaçlarını karşıladığı, %11.2'sinin sağlığını çok iyi algıladığı ve %56.8'inin öz-bakım becerilerini aile bireylerinden edindiği belirlendi. SYO öğrencilerinin ÖBG puan ortalamasının (108.3±17.0), FEF öğrencilerinin puan ortalamasından (101.8±18.9) önemli (p<0.05) bir şekilde yüksek olduğu, SYO öğrencilerinin ÖEY puan ortalamasının ise (87.2±12.6), FEF öğrencilerinin puanından (90.5±11.8) önemli (p<0.05) bir şekilde düşük olduğu, her iki okul öğrencilerinin her iki ölçekten aldıkları, puan ortalamaları arasındaki ilişkinin de (r=.482, p<0.01) önemli olduğu belirlendi. Kız öğrencilerin, erkek öğrencilerden, aylık geliri ihtiyaçlarını karşılayan öğrencilerin diğer öğrencilerden, sigara kullanmayan öğrencilerin kullanan öğrencilerden, kendisini başarılı olarak belirten öğrencilerin, diğer öğrencilerden ÖBG düzeyinin önemli (p<0.05) bir şekilde yüksek olduğu, her iki okul öğrencilerinin öz-bakım becerilerini en çok ailesinden öğrendiği, genel olarak ÖBG'nü yüksek olarak algılayan öğrencilerin ÖBG puanlarının da yüksek olduğu (p<0.05) belirlendi. Öğrencilerin öz-güveni ile sağlığını algılama durumu ?çok iyi? den ?kötü? ye doğru gittikçe hem ÖBG hem de ÖEY puan ortalamalarının önemli (sırası ile: p<0.001, p<0.05) bir şekilde düştüğü, annesi çalışan öğrencilerin ÖEY düzeyinin diğer öğrencilerden daha yüksek (p<0.05) olduğu belirlendi. Diğer taraftan, öğrencinin bölümünün, yaşının, çalışma durumunun, barındığı yerin, sağlık güvencesinin, yaşamının en büyük bölümünü geçirdiği yerin, kardeş sayısının, aile tipinin, babanın iş durumunun, hem annesinin hem babasının eğitim düzeyinin ve medeni durumunun ÖBG ve ÖEY düzeyi üzerine önemli bir etkisinin olmadığı (p>0.05) belirlendi.Anahtar Kelimeler: Öz-Etkililik-Yeterlik, Öz-Bakım Gücü, Üniversite Öğrencileri, Sosyo-Demografik Özellikler.

This study, that searchs for descriptive, cross-sectional and comparative relation, has been made to determine and compare the levels of self-care agency (SCA) and self-efficacy-sufficiency (SFS) of university students whose educations are related to health and not related to health. The study has been conducted in Yüzüncü Yıl Ünivercity Van School of Health Sciences (SCH) and in the Faculty of Arts and Sciences (FAS) between the dates 24 and 28 December 2007. The context of the study has been planned as SCH senior students (117 students) and the senior students of the FAS (149 students) (departments of mathematics/1.and 2. teaching, physics and history) which is totally (266 students). However, 60 students could not be included into the scope of the study, so remaining 206 students have composed the context of the study. Data have been collected with personal information form, and SCA and SES scale form; and have been evaluated by means of percentage and average calculations, variance analysis (One Way Anova), Duncan multiple comparison test, and pearson correlation co-efficient analysis methods. It is found that 48.5 % of the students were from SCH and 51.5 % of them were from the FAS; 63.1 % of them were male, the father of 10.2 % and the mother of the 44.2% of the students were illiterate; 18.0 % of the students have 9-12 siblings; 25.2 % of the students live in dormitory; monthly income of 35.9 % of the students is sufficient for their needs, 11.2 % of the students feel good health, and 56.8 % of them have acquired the skill of self-care from their family. It is found that SCA point averages (108.3±17.0) of SHC students are significantly higher (p<0.05) than the average of the students of (101.8±18.9) the FAS; on the other hand, SHC students SES point averages (87.2±12.6), are significantly (p<0.05) lower than the average (90.5±11.8) of the students of the FAS; and the relation between the point averages from each scale (SCA and SES) of the students of both faculty (r=482, p<0.01)) is significant. SCA level of female students are significantly higher (p<0.05) than male students, just as the students whose monthly income meet their needs than the others, the students who not smokes than the others, the students who regarded themselves as successful than the others. It is found that the students of both faculties learn self-care skills mostly from their families and those students who perceive their SCA level as high generally have higher (p<0.05) SCA points. It is found that, as the students? perception self-esteem and health get worsen, SCA and SES point averages significantly decreases (respectively; p<0.001, p<0.05) and SES level of the students whose mothers work, is higher (p<0.05) than other students. Furthermore, it is found that students? department, age,working situation, sheltering place, health security, hometown, sibling number, family type, father?s professional situation, marital status and education levels of parents do not have a significant influence (p>0.05) on SCA and SES levels.Key Words: Self-Efficacy-Sufficiency, Self-Care Agency, University Students, Socio-Demographic Aspects.