Kapalı Havza Göllerinde Seviye Değişimlerinin Kıyı Yerleşmelerine Etkisi: Van Gölü Örneği

Abstract

Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Van Gölü, 3.626 km2 lik alanıyla dünyanın en büyük sodalı gölü durumundadır. Asya kıtasında yer alan Hazar, Aral, Balkaş ve Urmiye göllerinde olduğu gibi, Van Gölü'nde de su seviyesi sabit kalmayıp yağış, sıcaklık ve diğer çevresel faktörlere bağlı olarak sürekli değişiklikler göstermektedir. Kapalı havza göllerinin genel bir özelliği olan bu durum, Van Gölü'nde uzun zamandan beri gözlenmektedir. Van Gölü çevresindeki tarım alanları ve kentsel - kırsal yerleşmeler üzerinde uzun yıllık, yıllık ve mevsimlik seviye değişmeleri, büyük etkilerde bulunmuş ve yapılan ölçümlere göre, son 50 yıl içinde (1950-2000) göl seviyesinde yaklaşık 3 m. yükselme meydana gelmiştir. 1993-94 yıllarındaki hızlı yükselme sonucu yüzlerce konut ve binlerce dekar tarım alanı su altında kalmış ve önemli bir çevresel probleme neden olmuştur.Bu çalışmada, Van Gölü'ndeki seviye değişmelerinin yönü, kıyıdaki yerleşmelerin bundan etkilenme biçimi ve alınması gereken önlemlerin ortaya konulması amaçlanmaktadır.