The Foundations of Geometric Abstraction in Turkish Painting and Its Reflections on Erol Akyavaş's Works

Abstract

Sanatın oluşum süreci tamamen içsel bir arayış veya ifade etme gücünün estetik bir kaygıyla hayat bulmasıdır diyebiliriz. İlk çağdan günümüze, sürekli bir gelişim ve dönüşüm gösteren bu algı, dini değerler ışığında toplumsal ve bölgesel ifade şekilleriyle hayat bulmuş, hayatın her alanına sirayet etmiş fıtri bir durumdur. Estetik değerler temelinde yansıtılan sanat, birçok evreden geçmiş, son noktada eserin üzerinde bir etkiyle sanatçının ruhsal ve içsel durumu dikkate alınarak bir yorum kazanmıştır. Modern dünyanın insan hayatına olumlu ve olumsuz etkileri sonucu kimi zaman tepki olarak, kimi zamanda aydınlatıcı bir ışık gibi dünyaya yol gösterici bir görev üstlenmiştir. Soyut sanat algısı, içsel ve ruhsal yönü itibariyle, insanda sonsuz bir hayal dünyasına yolculuk imkânı sunarak çizgiler, tonlar, geometrik şekiller ve lekesel bir anlatım şekliyle, güçlü bir ifade şekline öncülük etmiştir. Bu değer şüpesiz kavramsal anlamda sağlam temellere sahip olan, geçmişi insanlık tarihi kadar eski, sürekli bir liman olma özelliğiyle, insanların içsel doyuma ulaşma noktasında aydınlığa ulaştıkları mistisizm kavramı olmuştur. Doğu batı tüm bölgelerde karşılığı olan bu düşünce yapısı, birçok dini yapı içinde kendine yer bulmuş, felsefik söylemlerin, dini düşüncelerin, açıklamakta zorlandığımız, birçok kavramın anahtarı konumunda olmuştur. Soyut sanatın temel taşları, bu düşünce yapısı üzerine inşa edilmiş, ulaşılmak istenen nokta, maddenin batıni yönü olmuştur. Batı Resim sanatında Soyut sanatın öncü isimleri arasında yer alan Kandinsky, Mondrian, Maleviçh ve Klee gibi sanatçılar incelenmiş, kavramsal anlamda etkilenmiş oldukları Teosofi düşünce yapısı araştırılarak, etkilendikleri noktalar tespit edilmiştir. Birçok düşünce yapısını içinde barındıran Teosofi öğretileri, Tasavvuf düşünceleriyle karşılaştırılıp, sanatçılar üzerinde nasıl ifade şekline dönüştüğü incelenmiştir. Bu anlamda Türk resim sanatında geleneksel anlayışa çağdaş bir yaklaşımla ifade kazandırmış olan, Erol Akyavaş' ın sanat anlayışı incelenmiş, geometrik soyutlama yöntemiyle yapmış olduğu eserlerin, batılı soyut sanatçılarla benzerlikleri değerlendirilmiştir.We can say that the formation process of art is a purely internal search or the power of expression to come to life with an aesthetic concern. This perception, which has shown a continuous development and transformation from the first age to the present, is an innate situation that has come to life with social and regional expressions in the light of religious values, and has spread to all areas of life. On the basis of aesthetic values, the reflected art has passed through many stages, and at the last point, it has gained an interpretation by taking into account the spiritual and inner state of the artist with an effect on the work. As a result of the positive and negative effects of the modern world on human life, it has undertaken a guiding task to the world, sometimes as a reaction and sometimes as an illuminating light. The perception of abstract art, in terms of its inner and spiritual aspects, has pioneered a powerful way of expression with lines, tones, geometric shapes and a blotchy expression, by offering the opportunity to travel to an endless dream world. This value has undoubtedly been the concept of mysticism, which has solid conceptual foundations, its past is as old as the history of humanity, and with its feature of being a permanent port, people reach enlightenment at the point of reaching inner satisfaction. This mentality, which has its counterpart in all regions of the east and west, has found its place in many religious structures and has been the key to philosophical discourses, religious thoughts, and many concepts that we have difficulty in explaining. The cornerstones of abstract art have been built on this mentality, and the point to be reached has been the esoteric aspect of matter. Artists such as Kandinsky, Mondrian Malevich and Klee, who are among the leading names of Abstract art in the Western Painting art, were examined, the Theosophical mentality that they were influenced by conceptually was investigated and the points they were affected by were determined. In this sense, Erol Akyavaş's understanding of art, who gave expression to the traditional understanding in Turkish painting art with a contemporary approach, was examined, and the works he made with the geometric abstraction method were examined. The similarities with the artists were evaluated.