Physical Geography Between Çatak (Van) Görentaş

Abstract

ÖZETÇatak lçesi sınırları içinde yer alan inceleme alanı Van li'nin 86 km güneyinde yeralmaktadır ve 244 km2'lik alan kaplamaktadır. Kuzey sınırını Van Gölü Havzası ile BasraHavzasını birbirinden ayıran su bölüm çizgisi oluşturmaktadır. Doğusunda Sarıbulak Dağlarıve batısında Kavvuşşahp dağları uzanmaktadır. Söz konusu dağlar Toros Orojenik Kuşağı'nındevamı olan Güneydoğu Torosların Van Gölü güneyine rastlayan kısmında bulunmaktadır.Çatak lçesi ise inceleme alanının güney sınırını oluşturmaktadır.Araştırma alanında daha çok Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı formasyonlar yeralmaktadır. Paleozoyik kalkerler üzerine oturmuş ve ortalama 2600 ile 2300 m yükseltileresahip iki aşınım yüzeyi bulunmaktadır. nceleme alanının kuzeybatısında 3000 ile 3050 myükseltilerde iki adet sirk mevcuttur. Bunlar son buzul dönemine ait oluşumlardır.Araştırma alanının tamamını kateden ve en önemli su kaynağı olan Sortkin Deresi 27km uzunluğa sahiptir bir vadi içinde akmaktadır. Sortkin Vadisinin şekillenmesindeakarsuyun yanı sıra, dış etkenler de önemli rol oynamaktadır.nceleme alanın kuzeyinde Kayaboğaz Düzü olarak adlandırılan mevkide bir dağiçiovası ve onu çevreleyen birikinti yelpazeleri bulunmaktadır.Sortkin Vadisi yamaçlarında çığ olayları ile meydana gelen 24 adet çığ konisi tespitedilmiştir. Bu koniler 20 ile 35 arasında değişen eğim derecesine sahiptirler. Büyük birçoğunluğu Sarıbulak Dağları'nın kuzeye bakan yamaçlarında bulunan bu çığ konileriinceleme alanının en dikkat çekici üniteleridir.Araştırma alanında Sortkin Deresi ile Çatak Çayı'nın birleştiği kesimde 1550-1650m seviyeleri arasında 8 adet akarsu sekisi yer almaktadır. Karasal iklimin egemen olduğualanda kışlar çok soğuk, uzun ve genellikle kar yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçmektedir.Sortkin Deresi basit rejimli bir akarsudur ve yamaçlardan inen yaz dereler ile beslenir. Vadiiçlerinde karstik yüzeyden beslenen pek çok karst kaynağı mevcuttur. Alanın toprak türlerideğişik tiplere ve özelliklere sahiptir. nceleme alanında ran-Turan fitocoğrafik bölgesinikarakterize eden step formasyonu hakim durumdadır. Ayıca yer yer meşe toplulukları gözeçarpmaktadır.ABSTRACTLocated within the borders of the district of Çatak, the study area is situated 86 kmsouth of the province of Van and covers an area of 244 km2. Its northern border is the waterdivision line separating Lake Van River Basin and Basra River Basin. Sarıbulak Mountains issituated to its East, while Kavuşşahap Mountains stretches out on its West. These Mountainsare located on the portion of Southeastern Taurus Mountains -a continuation of the TaurusOrogenic Belt- facing the south of Lake Van. And the province of Çatak borders the southernpart of the area of study.The study area contained mostly Paleozoic-Mesozoic old formations. There are twoerodible surfaces settled on Paleozoic limestone, with average alterations of 2600 to 2300 m.There are two circuses with alterations of 3000 and 3050 m to the northwest of the study area.These are formations belonging to the last arctic age.Stretching out the entire study area and being the most important source of water, theSortkin Creek is 27 km long, and runs through a valley. In addition to the river, externalfactors, too, play an important role in the shaping of Sortkin Valley.To the north of the study area, there lies an inner mountain valley in the localitynamed as Kayaboğaz Düzü and accumulation fans surrounding it.24 avalanche cones caused by avalanches were detected in the skirts of Sortkin Valley.These cones have inclines ranging from 20 to 35 degrees. With the majority located on theskirts of Sarıbulak Mountains overlooking the north, these avalanche cones are the mostattracting units of the study area.There are 8 river terraces between 1550-1650 m levels at the intersection of Sortkin Creekand Çatak Stream in the study area. Dominated by terrestrial climate, winters are very coldand long, with frequent snowing and summers and hot and droughty in the area. Sortkin Creekis a simple-regime river and is fed by summer creeks running down from hillsides. There aremany sources of karst fed by karstic surfaces to the inner parts of the Valley. Soil types of thearea have various forms and characteristics. The study area is dominated by step formationcharacterizing Iran-Turan phytho-geographical region. Moreover, groups of oaks arescattered here and there.