State Administration and Society in Nasiruddin Tûsi

Abstract

Bu çalışma 13. yüzyılın önemli düşünürlerinden olan Nasîrüddin Tûsî'nin devlet ve toplum hakkındaki görüşlerini ele almaktadır. Toplumların yönetimi ilk insan topluluklarından itibaren var olagelen ve birçok önemli düşünür tarafından ele alınan bir önemli bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Nasîrüddin Tûsî'de bu düşünürlerden biridir. Tûsî, pratik felsefeyi tehzîbü'l-ahlâk, tedbîrü'l-menzil ve tedbîrü'l-medîne olmak üzere üç alanda ele almıştır. İnsanın doğası itibarıyla sosyal bir varlık olduğunu (medeniyyün bi'ttab') belirten Tûsî, doğada yaşayan her herhangi bir kimsenin diğer insanlardan yardım almadan kendi türünün sürekliliğini devam ettiremeyeceğini savunmaktadır. Toplumda farklı mizaç ve karakterlere sahip insanların olmasını toplumsallaşma için önemli bir unsur olduğunu ortaya koyan Tûsî, bu durumun insanların, fiillerinin de farklı olmasına yol açacağının belirtmektedir. Buradan hareketle Tûsî, toplumda yer alan farklı yapıdaki insanlar arasında adaletin temin edilebilmesi ve düzenin sağlanıp insan türünün devamının sağlanması için zorunlu olarak devlete (yönetime) ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır. Tûsî, siyâset felsefesini, insandan başlayarak toplumun en küçük birimi olan aileye ve nihayet buradan da topluma geçerek kurmaya çalışır. Bu çalışmamızı Tûsî'nin, devlet başkanın sahip olması gereken özellikler, erdemli olan toplumlar, erdemli olmayan toplum türleri ve özellikleri, devlet ve toplum ilişkisi gibi konular hakkında ortaya koyduğu fikirleriyle sınırlandırmaya çalıştık. Bunun yanı sıra Tûsî'nin bu fikirlerin oluşumuna kaynaklık eden İbn Miskeveyh, İbn Sînâ, Fârâbî ve Platon gibi düşünürlerin siyâset felsefesi ile ilgili olarak ortaya koyduğu fikirlere de tezimizde yer verdik.This study deals with Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī's views about the state and society who is one of the important thinkers of the 13th century. The management of societies is an important issue that has existed since the first human societies and has been addressed by many important thinkers. Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī is one of these thinkers. Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī dealt with practical philosophy in three areas as tehzîbü'l-ahlâk, tedbîrü'l-menzil and tedbîrü'l-medîne. Ṭūsī, who states that man is a social creature by nature (Medinayyün bi'ttab'), argues that any person living in nature cannot maintain the continuity of his own kind without the help of other people. Ṭūsī, who reveals that the existence of people with different temperaments and characters in the society is an important factor for socialization, states that the existence of people with different characteristics in the society will cause their actions to be different. From this point of view, Ṭūsī reveals that there is a necessity for the state (management) in order to ensure justice among the people of different structures in the society, to ensure order and to ensure the continuation of the human species. Ṭūsī, who is a systematic thinker, starts from the person in the individual sense, passes to the family, which is the smallest unit of the society, and reaches the society from there, while establishing his political philosophy. We tried to limit our study to Tûsi's ideas about the characteristics that the head of state should have, virtuous societies, non-virtuous types and characteristics of society, and the relationship between state and society. In addition to this, we also included the ideas of Ṭūsī 's political philosophy, which were put forward by thinkers such as Ibn Miskawayh, Avicenna, Fārābī, and Platon, who were the source of these ideas.