Konut Talebinin Dinamikleri: Van İli Örneği, Türkiye

Abstract

Küresel olarak, son yıllarda inşaat sektöründeki büyümeyle birlikte konutarzındaki büyük artış tüketicilerin satın alma davranışını etkilemiştir. Emlaksektörünün ilerlemesinde, tüketicilerin artan refahı ve düşen faiz oranları daetkili olmuştur. Pek çok tanımı olmasına rağmen, mesken, bireylerinhayatlarını sürdürebilmelerini sağlayan mutfak, içme suyu tesisatları ve atıksistemi gibi alanların toplamı olarak tanımlanmıştır. Sonuç olarak, bir evsosyal, kültürel, ekonomik, yasal ve teknolojik faktörler gibi çok yönlübileşenlere sahip bir bütündür. Konut piyasası kavramı son yıllarda yerel vemerkezi hükümetler için önem kazandığından, bu konuda çeşitli araştırmave çalışmalar yapılmıştır. Literatürde konut piyasası ile ilgili çalışmalar sonyıllarda önemli bir artış göstermiştir. Küresel finansal piyasalarda faizoranlarındaki düşüş ve artan likidite nedeniyle, konut yatırımları bu alanayapılan sermaye akımlarının bir kısmını çekmiştir. Konut piyasasının gerçeketkileri gelir artışı, genel tasarruf ve yatırım seviyesi, istihdam ve işgücühareketliliği düzeyi açısından incelenmektedir. Konut talebine ilişkinampirik çalışmalar temel olarak konut fiyatları ile bazı makroekonomikgöstergeler arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle,konut piyasasında il düzeyinde yürütülen çalışma sayısı oldukça düşüktür.Bu bağlamda, bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'nin Van ilinde yakıngelecekte ev satın alma kararlarını etkileyen temel faktörleri araştırmaktır.Talep denkleminde yer alan cinsiyet, medeni durum, gelir, yaş, hane halkıbüyüklüğü, evin yeri, evin tipi, cazibe merkezlerine yakınlık gibi bazıhedonik (fiyat dışı) faktörlerin konut talebine etkileri analiz edilmiştir. Buamaçla, tüketicilerin satın alma kararlarını tahmin etmek için şehirmerkezinde yaşayan ve rasgele seçilmiş olan 450 kişiye anket uygulanmıştır.Logit model tahmin sonuçlarına göre, cinsiyet, medeni durum, yaş, çalışmadurumu, eğitim ve gelir gibi faktörlerin bir ev sahibi olma olasılığınıarttırdığı görülmüştür. Ayrıca merkezdeki evler daha çok talep edilirken,işyeri, okul ve hastane gibi yerlere yakınlık, bu talepte güvenlik, kira gelirive yatırım faktörlerinden çok daha az etkili olmuştur.