Urban Functions and Urban Land Use in Doğubeyazıt

Abstract

Doğubeyazıt kenti, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat Bölümü'nde yer alan Sarıova olarak da bilinen Doğubeyazıt Ovası düzlüğünde kurulmuş bir kenttir. Ağrı Dağı'nın güney doğusunda kurulmuş olan bu kent, İran İslam Cumhuriyeti'ne komşu bir sınır kenti olması bakımından önemlidir. Erzurum Eyaleti'nin önemli sancaklarından biri olan Doğubeyazıt'ta, 1873 yılında Bayezid Sancağı Belediyesi adıyla belediye teşkilatı kurulmuştur. Yaklaşık 2425 km²'lik alana sahip olan Doğubeyazıt ilçesi, günümüzde 85 köye idari merkezlik yapmaktadır. Doğubeyazıt, sınır kenti olma özelliği ve fiziki koşulların sağladığı avantajlardan dolayı gelişmiş bir ulaşım ağına sahiptir. 9.2 °C olan yıllık ortalama sıcaklığı ile kent, Doğu Anadolu Bölgesi'nin birçok yerleşmesinden daha yaşanılır bir iklime sahiptir. Aynı zamanda Türkiye'nin turizm potansiyeli bakımından önemli bir yerleşim yeri olan Doğubeyazıt kenti, sahip olduğu bu özelliklerle gelişmeye devam etmektedir. Kentin gelişimini sınırlayan en önemli faktör deprem iken; bunu kentin güneyinde ve güney doğusunda yer alan dağlık ve engebeli yerler ile kuzeyinde bulunan Sarısu deresinin yarattığı olumsuzluklar takip etmektedir. Doğubeyazıt kentinin ilk kuruluş yeri kentin güneydoğusunda Urartulara ait kalıntıların bulunduğu Bayezid kentidir. Selçuklu ve Osmanlılara da ait yerleşmelerin bulunduğu bu yer, 1938 yılında fiziki şartların sebep olduğu dezavantajlardan dolayı eski yerinden, 'İstasyon' olarak da bilinen Sarıova'ya taşınmıştır. Yeni yerinin sağladığı avantajlardan dolayı Doğubeyazıt sürekli olarak gelişme kaydetmiştir. Bu bağlamda çağdaş anlamda nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında 3950 kişi olan kent nüfusu; günümüzde 70000'i aşarak önemli bir artış göstermiştir. Ayrıca kent sahip olduğu fonksiyonlarla bölgenin önemli merkezlerinden biri durumundadır. Kentte en fazla çalışanın bulunduğu sektör hizmet sektörü iken; bunu sanayi ve tarım sektörleri takip etmektedir. Sahip olduğu hizmet fonksiyonları sayesinde kent, çevresindeki birçok yerleşim birimini idari, ticari ve sosyo-kültürel bakımdan etkisi altına almıştır. Ayrıca kentte, arazi kullanımı bakımından en fazla yeri 1263.06 hektarla konut alanları oluştururken; en az yeri ise 11.27 hektarla ulaşım alanları oluşturmaktadır.

Doğubeyazıt is a city that is located in Yukarı Murat division of Eastern Anatolia region and is established in Doğubeyazıt lowland, also known as Sarıova. This city established in southeast of Mount Ağrı is significant in point of being adjacent zone to Islamic republic of Iran. In 1873, municipal organization is founded by name Bayezid Sancağı Belediyesi in Doğubeyazıt which is one of the most important districts of Erzurum state. Doğubeyazıt County -that has approximately 2425 km² area- is administrative center for 85 villages at the present time. Doğubeyazıt possess a developed transportation network by virtue of being adjacent zone and the advantages provided by its physical conditions. This city has a better climate in terms of livability than many other settlements of Eastern Anatolia region with mean yearly temperature which is 9.2 °C. Besides, Doğubeyazıt city that is a substantial settlement in recognition of tourism potential in Turkey keeps developing with these peculiarities it has. While the most important factor limiting the development of the city is earthquake, it is chased by mountainous and rugged terrains which are located in south and southeast of the city and the hitches stemmed from Sarısu brook which is situated in north of the city. The first location of the town is Bayezid city-that there are some remains belonging to Urartians- in the southeast of the town. Doğubeyazıt having some settlements residing to also Seljuqs and Ottomans moved to Sarıova, known as 'İstasyon', from its old place in 1938 owing to disadvantages induced by physical conditions. Doğubeyazıt constantly makes progress thanks to the advantages that its new place enables. In this context, the modern sense of the census conducted in 1927 by the urban population of 3950 people; showed a significant increase, surpassing 70,000 in today. In addition, the city is one of the important locations of the region by means of functions it holds. While service sector has maximum employee in the city, it is followed by the industrial and agricultural sectors. Thanks to service functions it has, the city takes hold of many settlements around it in the way of administrative, commercial, and socio-cultural. Moreover; while residential areas constitutes maximum space with 1263.06 hectares in terms of land use in the city, transportation areas constitutes minimum space with11.27 hectares.