Ergenlerin Sosyal Karşılaştırma Veduygusal Öz-yeterlik Düzeylerinindemografik Değişkenlere Göreincelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, farklı lise türlerinde öğrenim gören öğrencilerin sosyal karşılaştırma eğilimleri ile duygusal öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülen bu araştırmada, 2017-2018 eğitimöğretim yılında Van ili merkez ilçelerinde öğrenim gören beş farklı liseden toplam 570 öğrenci katılımcı olarak yer almıştır. Bu katılımcıların %52.5’i kadın, %47.5’i erkektir. Araştırmanın verileri; Sosyal Karşılaştırma Ölçeği, Duygusal Öz-yeterlik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada, ölçeklerin güvenirlik ve geçerlik çalışmaları kapsamında doğrulayıcı faktör analizi ve madde analizi yapılmıştır. Veri analizinde frekans dağılımı, aritmetik ortalama, bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, ergenlerin sosyal karşılaştırma eğilimleri ile duygusal öz-yeterliğin duyguları düşünceyi destekleyici olarak kullanma alt boyutunun cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği, buna göre erkeklerin ortalamalarının kadınların ortalamalarından daha yüksek olduğu saptanmıştır. Elde edilen diğer bulgulara göre ailesinin ekonomik durumunu orta düzeyde değerlendiren ergenlerin sosyal karşılaştırma düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Okul türü açısından ise, fen lisesine devam eden öğrencilerin sosyal karşılaştırma düzeyleri ile duygusal öz-yeterlik ölçeğinin düzenleme alt boyutu puanlarının daha düşük olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, ergenlerin psikolojik iyi oluş ve benlik şemalarının gelişiminde sosyal karşılaştırma süreçlerinin ve duygusal öz-yeterliğin etkili olduğu söylenebilir. Aynı zamanda ruh sağlığı açısından koruyucu bir işlev gören sosyal karşılaştırma ve duygusal öz-yeterliğe ilişkin çalışmaların arttırılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.