Browsing by Author "Irmak, Mehmet Akif"

Now showing 1 - 1 of 1

Göllerin Kentsel Termal Konfor Üzerine Etkisi:Van Gölü Örneği
(2025) Yuca, Nursevil; Alp, Şevket; Irmak, Mehmet Akif
İnsanlar tarih boyunca iklim koşullarını göz önünde bulundurarak yerleşim alanlarını belirlemiş; özellikle büyük su kütlelerinin çevresindeki kıyı bölgeleri, ılıman iklim koşulları, tarım ve hayvancılığa elverişlilikleri ile ekonomik potansiyelleri nedeniyle öncelikli tercihler arasında yer almıştır. Ancak, son yüzyılda hız kazanan kentleşme ve yapılaşma süreçleri, bu bölgelerin doğal işlevlerini yitirmesine neden olarak kentsel ısı adalarının oluşumu ve mikro ölçekte iklim değişiklikleri gibi çeşitli olumsuz etkilere yol açmıştır. Bu çalışmada, büyük bir su kütlesi olan Van Gölü'nün, Van ili özelinde hem bölgesel hem de mikro ölçekte iklim koşulları ve kentsel termal konfor üzerindeki düzenleyici etkileri analiz edilmiştir. Bölgesel ölçekte, göle kıyısı olan ve iç kesimlerde yer alan ilçelere ait uzun yıllara dayalı iklim verilerinin analiz edilmesi ile elde edilen Fizyolojik Eşdeğer Sıcaklık (FES) değerleri temel alınarak zamansal ve mekânsal analiz haritaları oluşturulmuştur. Mikro ölçekte ise, Van Gölü'ne farklı uzaklıklarda ve farklı kentsel dokulara sahip beş lokasyonda, 2024 yılı boyunca 1.5 metre yükseklikten meteorolojik veriler toplanmış; ENVI-met mikroiklim modeli kullanılarak iki lokasyon için yaz ve kış mevsimlerine ait toplam 36 farklı iklim uyumlu tasarım senaryoları gerçekleştirilmiştir. Senaryo sonuçlarına göre; birinci lokasyonda bitki örtüsünün %50 oranında azaltıldığı iklim uyumlu tasarım senaryosu 7'nin, yaz aylarında öğle saatlerinde FES değerini 0.7 °C azaltmış, rüzgâr hızını 0.4 m/s artırmış; kış aylarında ise hava sıcaklığını öğle saatlerinde 0.7 °C yükseltmiş, FES değerini saat 10:00'da ve 12:00'de 1.7 °C artırarak olumlu sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Bu nedenle söz konusu bu senaryo, iklimle uyumlu potansiyel uygulama senaryosu olarak değerlendirilmiştir. İkinci lokasyonda, su yüzeyinin eklendiği Senaryo 5'in; yaz aylarında hava sıcaklığını 1.1 °C azaltırken, kış aylarında sıcaklığı gün içerisinde 2.2 °C ile 8.3 °C arasında artırmış; FES değerlerini 1 °C ile 1.5 °C arasında yükseltmiş, rüzgâr hızında ise %7.2 oranında azalma sağlamıştır. Ayrıca, bitkilendirmenin %75 oranında olduğu iklim uyumlu tasarım senaryosu 7,'nin; yaz aylarında öğle saatlerinde FES değerlerini 0.9 °C ile 1.2 °C arasında düşürerek başarılı sonuçlar vermiştir. Bu iki senaryo da öncelikli iklim uyumlu tasarım senaryoları arasında değerlendirilmiştir. Bu çalışma, Van Gölü'nün hem bölgesel hem de mikro ölçekte kent iklimi ve termal konfor üzerinde önemli bir iklim düzenleyicisi olarak rolü olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle kıyı bölgelerinde, yazın serinletici, kışın ise ısıtıcı etkiler oluşturarak mikroiklim koşullarını iyileştirdiği tespit edilmiştir. FES analizleri ve ENVI-met simülasyonları, bitki örtüsü yoğunluğu ve su yüzeyi varlığının termal konfor üzerinde belirleyici etmenler olduğunu göstermiştir. Bu bulgular, sürdürülebilir ve iklime duyarlı ii kentsel açık alan tasarımlarında su ve bitki unsurlarının stratejik biçimde kullanılmasının önemine işaret etmektedir.