Van Gölü Havzası Yerel Fasulye Genotiplerinde Rhizoctonia Kök Çürüklüğünün Kontrolünde Arbusküler Mikorizal Fungus (AMF) Un Rolü

Abstract

Van Gölü Havzası'nda yaygın olan ana sebzelerden biri olan fasulye (Phaseolus vulgaris L.), bölgede yerel genotiplerle sıklıkla yetiştirilmektedir. Özellikle bu bölgede fasulyeyi olumsuz etkileyen toprak kökenli önemli bir hastalık olan Rhizoctonia solani kök çürüklüğü, ülkemizde ve dünya genelinde ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu nedenle, bu tür önemli toprak kaynaklı bitki hastalıklarının tedavisinde kimyasal kontrole uygun ve çevre dostu bir alternatif, Arbusküler Mikorizal Fungusların (AMF) uygulanmasıdır. Bu çalışmada, Van-Gevaş'tan temin edilen V29 ve TR 50763 (T71) fasulye genotiplerinde R.solani (Rs) kök çürüklüğü hastalığına karşı ticari AMF (ERS) ve Funneliformis mosseae (Fm)'nin etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, bazı bitki büyüme parametreleri, toplam fenol, toplam antioksidan kapasite, kök kolonizasyonu ve hastalık şiddeti parametreleri araştırılmıştır. Fm ve ERS, R.solani ile inokule patojene rağmen her iki fasulye genotipinde (V29 ve T71) bitki morfolojik parametrelerini önemli ölçüde artırmış ve hastalık şiddetini azaltmıştır. Ayrıca, Fm'nin AMF uygulamaları arasında bitki büyümesinde en etkili olduğu gösterilmiştir. ERS, toplam fenol konsantrasyonu, antioksidan aktivite ve AMF kök kolonizasyonunda en etkili uygulama olmuştur. Genel olarak, T71 genotipinin bitki büyüme parametreleri ve toplam antioksidan aktivitesi üzerinde V29'dan farklı bir etkiye sahip olduğu gözlemlenmiştir. Çalışmanın bulguları, sürdürülebilir bir tarım tekniği olan AMF'nin bitki büyümesini artırdığını ve genotip çeşitliliğinden bağımsız olarak fasulyede önemli Rhizoctonia kök çürüklüğü hastalığının neden olduğu zararı azalttığını göstermektedir. Bu çalışma, sahada bu hastalığa karşı sürdürülebilir tarımsal önlemlerin araştırılması bağlamında olumlu olarak değerlendirilebilir.