Siyaset Sosyolojisine Dair Bir İnceleme: Siyasal Kültür ve Değişim

Abstract

Toplumsal bir varlık olan bireyler, etkileşim içinde oldukları çevrenin etkisinde toplumsallaşma sürecini yaşamaktadırlar. Birey ve toplum arasındaki karşılıklı ilişki aynı zamanda değer ve bilinç aktarımının gerçekleşmesine sebep olmaktadır. Bireyler için yaşanan bu sürecin benzeri, toplumlarda da görülmekte, zamanla toplumsal bilinç düzeyinde belirli faktörlere bağlı olarak değişim yaşanmaktadır. Kültür, nesilden nesile aktarılabilen, insanların davranışları üzerinde kalıcı etkiler bırakan, bir yaşam biçimidir. Siyasal/politik kültür ise, birey ve toplumların politik anlayış ve tavırlarının tümü şeklinde açıklanabilmektedir. Siyasal kültürün oluşumunda toplumların politik geleneklerine ilaveten, kamu kurumlarına hâkim olan özellikler, resmi ya da resmi olmayan kurallar, ideolojiler ve hedefler de ön plana çıkmaktadır. Kültürün siyasal yönleri olarak da açıklanabilen siyasal/politik kültür, toplumun yönetimle ilgili bilgi, değer, anlayış ve faaliyetlerinin ele alınmasıyla da siyaset biliminin ve siyaset sosyolojisinin ilgi alanını oluşturmaktadır. Nitel araştırmaya dayanan çalışmamızda, siyasal kültürün oluşumunda etkili olan faktörlere ve bunlar arasında nispeten ekonomik unsurların ağırlığına değinilmiştir. Türkiye’de, toplumsal siyasal kültürün oluşumunda önemli yeri olduğu düşünülen devlet, resmi ideoloji, sosyal yapı ve diğer faktörlere dair düşüncelere de yer verilmekle günümüzdeki sosyo-politik duruma bir projeksiyon tutma amacı güdülmüştür. Bununla birlikte, toplumsal siyasal kültürün değişiminin, 1980 sonrası dönemde neo-liberal küresel anlayışın Türkiye’ye yansımasına bağlı olarak uygulanan ekonomik politikalarla ilişkilendirilmesi çalışmayı farklı kılan temalar olarak görülebilir.