Evaluation of Surgical Diseases of Reffered Wild Avians To Van Yyu Wild Animal Protection, Rehabilitation and Application Center Betweeen 2020-2022 Years

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yaban Hayvanları Koruma ve Rehabilitasyon Uygulama ve Araştırma Merkezine getirilen yabani kanatlı hayvanlardaki cerrahi olguların neler olduğu ve en sık hangi cerrahi olgulara rastlandığını ortaya koymaktır. Çalışma materyalini 2020-2022 yılları arasında merkeze getirilen farklı yaş, tür ve ırkta yabani kanatlı hayvanlar oluşturdu. Hastaların tanıları merkez tarafından konulmuş olup, bu hastalıklar sınıflandırılarak sayı ve oranlar istatistiksel değerlerle ortaya konuldu. Çalışma sonucunda, merkeze gelen 1281 kanatlı hastadan; 149'u Kargagiller (Corvus), 146'sı Yabani Güvercin (Columba livia), 145'i Şahin (Buteo), 131'i Martı (Laridae), 97'si Baykuş (Strigiformes) geriye kalan 613 adet diğer türler olarak tespit edildi. Bir hastalığa yakalanma riskinin %43.24 oranla en fazla yaz aylarında olduğu görüldü. Sunulan tez materyalini oluşturan toplam cerrahi hastalık olgularının 344'ü ortopedik hastalıklar, 186'sı yara, 178'i yumuşak doku travmaları, 39'u paralizis, 19'u tırnak veya parmak kayıpları, 15'i göz hastalıkları, 9'u kursak lezyonları, 6'sı elektrik çarpması, 1'i donma olarak görüldü. Ortopedik olguların 282'si kırıklardır. En sık karşılaşılan ortopedik problemin kırık olduğu görülmüştür. Diğer ortopedik olgu sayıları, 40 adet artritis, 8 adet luksasyon, 7 adet osteomiyelit, 4 adet ankiloz, 3 adet deformite şeklindedir. Bu tez çalışması ile bölgedeki hasta potansiyelinin, karşılaşılan cerrahi hastalıkların ve türlerin bilinmesinin, bu çalışmadan sonra daha fazla çalışmanın yapılmasını sağlayabileceğini düşündürmüştür. Güncel literatür bilgilerin de paylaşımı ile Türkiye'nin farklı bölgelerinde bulunan yabani kanatlı hayvan üretici ve ilgililerine, Veteriner kliniklerine, Yaban Hayvanları Koruma ve Rehabilitasyon Uygulama ve Araştırma merkezlerine, Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüklerine, meslektaşlarımıza ve bilime katkı sağlayacağını düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler: Cerrahi hastalıklar, değerlendirme, yabani kanatlı hayvanlar

ABSTRACT The aim of this study is to reveal surgical cases and which surgical cases are encountered most frequently in poultry brought to Van Yüzüncü Yıl University Wild Animal Protection and Rehabilitation Application and Research Center. The study material consisted of wild poultry of different ages, species and breeds brought to the center between 2020-2022. Wild bird patients were diagnosed by the center and these results emerged in number and proportion. As a result of the study, 149 Corgis (Corvus), 146 Pigeon (Columba livia), 145 Falcon (Buteo), 131 Seagull (Laridae), 97 Owl (Strgiformes), 97 Owl (Strigiformes) out of 1281 poultry patients who came to the center identified as other species. It was observed that the risk of getting the disease was 43.24% in the summer months. 344 orthopedic diseases, 186 wounds, 178 soft tissue traumas, 39 paralysis, 19 nail or finger losses, 15 eye diseases, 9 crop lesions of the total surgical disease cases that make up the presented thesis material, 6 were seen as electric shock, 1 as frostbite. 282 of orthopedic cases are fractures. The most common orthopedic problem is fractures. Other orthopedic cases are 40 arthritis, 8 luxation, 7 osteomyelitis, 4 ankylosis, 3 deformity. With this thesis study, it was thought that knowing the patient potential in the region, the surgical diseases and types encountered would allow further studies to be conducted after this study. Sharing current literature information is believed to contribute to wild poultry breeders and stakeholders in different regions of Turkey, veterinary clinics, Wildlife Conservation and Rehabilitation Application and Research centers, Nature Conservation and National Parks Directorates, our colleagues, and science. Key Words: Evaluation, surgical diseases, wild bird