Şikoyê Hesen Poetikasının Ana Temaları

Abstract

ÖZET Kürt tarihinde Kafkas Kürtleri yüzyıllardır Kafkas bölgelerine yerleşmişlerdir. Burada kendilerine özgü bir kültür oluşturmuşlar. Çarlık Rusya döneminde Petersburg'da kurdoloji çalışmaları Çarlık Rusya'nin çıkarları doğrultusunda başlatıldı. Sovyet Rusya'nin kuruluşu ile beraber 1921-1992 yılları arasında Kürtçe eğitim Sovyetler Birliği tarafından resmi olarak verildi. Bu eğitim sonucunda Sovyet Kürtlerinin Şiir Ekolü kürt şiiri literatüruna girmiştir. Kürt şiirinin gelişim sürecinde üç şiir ekolü vardır. Bu ekoller, gelişim sürecinin temelini oluştururlar. Bunlar; Klasik şiir ekolü, Hawar Dergisi şiir ekolü, ve Kafkas Kürtleri şiir ekolüdür. Kafkas Kürtleri şiir ekolü Kürt şiiri içerisinde önemli bir yer tutar. Sovyet Kürtlerinin şairleri şiirlerinde çoğunlukla tabiyat, folklor, dilin önemi, milliyetçilik ve sosyalist gerçekliği gibi konuları ele almaktadır. Sovyet Kürtleri folklor üzerine çok fazla derleme yaparlar, bu da şiirleri üzerinde önemli bir etki bırakmıştır. Şiir dilin eseridir. Sovyet Kürtlerinin şairleri şiirlerinde her zaman Kürt dilinin önemini işlemişlerdir. Sovyet Kürtleri kendi vatanından uzakta oldukları için, bu durum ilhamını çoğunlukla milliyetçilikten alan bir şiir yaratmalarına imkan verir. Sosyalist gerçeklik devletin edebiyat politikasıydı. Her yazar eserleri ile devrime destek vermek zorundaydı. Sovyet Kürtleri sairleri de bu fikir ile şiir yazdılar. Şikoyê Hesen bu sairlerdendir ve beş ana temayı şiirine temel yapmıştır. Biz bu çalışma ile Şikoyê Hesen şiirindeki bu beş temayı akademik bir tahlil yapmak ve kafkas Kürtlerinin Kürdoloji çalışmalarını araştırmak istedik. Anahtar kelimeler: Şikoyê Hesen, Sovyet Kürtleri, Kurdoloji, Şiir, Dil

ABSTRACT For centuries in Kurdish history, Caucasian Kurds have settled in Caucasian region. They have created a specific culture for themselves. In Tsarist Russia era, Kurdology studies was founded in St. Petersburg for the interests of Tsarist Russia. With the establishment of Soviet Russia, Kurdish education was officially given by the Soviet Union between 1921-1992. As a result of this education, the Poetry School of the Soviet Kurds has entered the Kurdish poetry literature. There are three schools of poetry in the development process of Kurdish poetry. These schools form the basis of this development process. These are Classical poetry school, Hawar Magazine poetry school, and Caucasian Kurds poetry school. Caucasian Kurds poetry school has a significant role in Kurdish poetry. The poets of the Soviet Kurds mostly study on topics such as nature, folklore, the importance of language, nationalism, and socialist reality. Soviet Kurds has made many compilations on folklore, and this has a significant impact on their poems. Poetry is the work of language. Therefore, the poets of Soviet Kurds have always studied on the importance of the Kurdish language in their poems. Since the Soviet Kurds are far from their homeland, this leads them to create a poem which often inspired by nationalism. Socialist reality was the literary policy of the state. Every writer had to support the revolution with his/her works. Hence, Soviet Kurds wrote their poetry with this idea, too. Şikoyê Hesen is one of these poets. Hesen has used the following five themes as the basis of his poetry. With this study, we aim to make an academic analysis of these five themes in Şikoyê Hesen poetry and to examine the Kurdology studies of Caucasian Kurds. Keywords: Şikoyê Hesen, Soviet Kurds, Kurdology, Poem, Language